Soạn bài Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

a. Giải thích về nhan đề văn bản

Đối tượng thuyết minh là cây chuối, phạm vi thuyết minh là "trong quan hệ đời sống của người Việt Nam".

b. Tìm những câu trong văn bản thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối:

- Thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt

- Chuối ưa nước

- Chuối phát triển nhanh

- Chuối là thức ăn thực dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa, quả

- Quả chuối là một món ăn ngon

c. Chỉ ra những câu văn có yếu tố miêu tả cây chuối và cho biết tác dụng của việc miêu tả đó

- Câu những văn có yếu tố miêu tả cây chuối:

• Thân mềm vươn lên như những cột trụ nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.
• Chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.
• Khi chín vỏ chuối có những vết lốm đốm như vỏ trứng cuốc.
• Những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây

- Tác dụng của việc miêu tả:

Giúp người đọc có thể hình dung cụ thể, sinh động về đặc điểm của cây chuối, tác dụng, cách dùng các bộ phận từ cây chuối.

d. Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung thêm những gì? Em hãy cho biết thêm công dụng của thân cây chuối, lá chuối (tươi và khô), nõn chuối, bắp chuối,...

- Văn bản này có thể bổ sung thêm: Công dụng của các bộ phận khác của cây chuối

- Cho biết thêm công dụng của:

• Thân chuối: Làm thức ăn cho gia súc, làm bè chuối thay thuyền trong lũ lụt, thay phao bơi, khử xi măng trong các bể chứa nước,...
• Lá chuối: Lá chuối tươi để gói rất nhiều các loại bánh của Việt Nam, chữa lành vết thương và giảm kích ứng da (theo quan niệm dân gian), lá chuối khô có thể dùng để đun bếp,...
• Bắp chuối: làm nộm hoa chuối, trị một số bệnh về máu, cải thiện chức nặng thận, rối loạn tiêu hóa,...
• Nõn chuối: làm thức ăn cho người và gia súc

- Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai.

- Chén của ta không có tai.

- Khi mời ai uống trà thì bưng hai tay mà mời.

- Có uống cũng nâng hai tay xoa xoa rồi mới uống.

- Những nhóm quan họ nam và nữ trong trang phục dân tộc đi tìm nhau trong ngày hội, mời nhau xơi trầu và nhận lời hát kết nghĩa giữa các làng.

- Những con thuyền thúng nhỏ mang theo các làn điệu dân ca điểm thêm cho không khí ngày xuân nét thư mộng, trữ tinh.

- Lân được trang trí công phu, râu ngũ sắc, lông mày bạc, mắt lộ to, thân mình có các hoạ tiết đẹp.

- Bàn cờ là sân bãi rộng, mỗi phe có 16 người mặc đồng phục đỏ hoặc xanh, cầm trên tay hay đeo trước ngực biển kí hiệu quân cờ.

- Hai tướng (tướng ông tướng bà) của từng bên đều mặc trang phục thời xưa lộng lẫy có cờ đuôi nheo đeo chéo sau lưng và được che lọng. 

a. Giải thích về nhan đề văn bản

Thuyết minh về cây chuối "trong đời sống con người Việt Nam" chứ không phải ở đất nước nào khác.

b. Tìm những câu trong văn bản thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối:

- Thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt

- Chuối ưa nước

- Chuối phát triển nhanh

- Chuối là thức ăn thực dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa, quả

- Quả chuối là một món ăn ngon

c. Chỉ ra những câu văn có yếu tố miêu tả cây chuối và cho biết tác dụng của việc miêu tả đó

- Thân mềm vươn lên như những cột trụ nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.

- Chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.

- Khi chín vỏ chuối có những vết lốm đốm như vỏ trứng cuốc.

- Những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây

Tác dụng là giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cây chuối.

d. Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung thêm những gì? Em hãy cho biết thêm công dụng của thân cây chuối, lá chuối (tươi và khô), nõn chuối, bắp chuối,...

- Văn bản này có thể bổ sung thêm: Công dụng của các bộ phận khác của cây chuối

- Công dụng của thân chuối làm thức ăn cho gia súc, lá chuối tươi gói bánh, lá chuối khô đun bếp, nõn chuối làm thức ăn, bắp chuối làm nộm,...

- Thân cây chuối có hình dáng như cây cột nhà.

- Lá chuối tươi to bản, mặt trên xanh mướt, mặt dưới xanh nhạt có phấn trắng.

- Lá chuối khô màu nâu nhạt.

- Nõn chuối khi nhú lên có màu xanh non thẳng tắp giống như chiếc giáo đâm vào bầu trời

- Bắp chuối có màu đỏ đậm trông giống như búp sen được treo ngược.

- Quả chuối xếp thành từng nải, khum khum giống như bàn tay con người vậy.

- Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai.

- Chén của ta không có tai.

- Khi mời ai uống trà thì bưng hai tay mà mời.

- Có uống cũng nâng hai tay xoa xoa rồi mới uống.

- Những nhóm quan họ nam và nữ trong trang phục dân tộc đi tìm nhau … kết nghĩa giữa các làng.

- Những con thuyền thúng nhỏ … thư mộng, trữ tinh.

- Lân được trang trí … thân mình có các hoạ tiết đẹp.

- Bàn cờ là sân bãi rộng … biển kí hiệu quân cờ.

- Hai tướng (tướng ông tướng bà) … được che lọng. 

a. Giải thích về nhan đề văn bản

- Đối tượng thuyết minh: Cây chuối

- Phạm vi thuyết minh: Trong đời sống của người Việt Nam chứ không phải cây chuối chỉ là một loài thực vật, cũng không phải ở bất kỳ nơi nào trên thế giới mà là ở Việt Nam.

b. Tìm những câu trong văn bản thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối:

- Chuối thân mềm vươn lên như những cột trụ nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng

- Chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận. Chuối phát triển rất nhanh, chuối mẻ đẻ chuối con, chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là “con đàn cháu lũ”.

- Chuối là thức ăn thực dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa, quả!

- Quả chuối là một món ăn ngon

- Loại chuối nào khi quả chín cũng đều cho ta vị ngọt ngào và hương thơm hấp dẫn.

- Mỗi cây chuối đều cho một buồng chuối.

c. Chỉ ra những câu văn có yếu tố miêu tả cây chuối và cho biết tác dụng của việc miêu tả đó

- Chuối thân mềm vươn lên như những cột trụ nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.

- Chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.

- Chuối trứng cuốc - không phải là quả tròn như trứng cuốc mà khi chín vỏ chuối có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc.

- Những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây.

=> Tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn bản này giúp người đọc hình dung cụ thể, sinh động đặc điểm cây chuối, công dụng, cách sử dụng các bộ phận từ cây chuối.

d. Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung thêm những gì? Em hãy cho biết thêm công dụng của thân cây chuối, lá chuối (tươi và khô), nõn chuối, bắp chuối,...

- Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung thêm công dụng của các bộ phận khác của cây chuối.

- Công dụng của thân, lá, nõn, bắp chuối:

• Thân chuối: Làm thức ăn cho gia súc, làm bè chuối thay thuyền trong lũ lụt, thay phao bơi khi tập bơi, khử xi măng trong các bể chứa nước mới xây, dệt chiếu, làm giấy, làm đồ thủ công mỹ nghệ, trồng rau...
• Lá chuối: Lá chuối tươi để gói rất nhiều các loại bánh của Việt Nam (như bánh tét, bánh giò, bánh dày,...), gói xôi, chữa lành vết thương và giảm kích ứng da (theo quan niệm dân gian), lá chuối khô có thể dùng để đun bếp,...
• Bắp chuối: làm nộm hoa chuối, trị một số bệnh về máu, cải thiện chức nặng thận, rối loạn tiêu hóa,...
• Nõn chuối: làm thức ăn cho người và gia súc

- Thân cây chuối có hình dáng như cây cột nhà, trơn bóng, mọng nước, gồm những bẹ lá ôm chặt vào nhau, thẳng đứng và không có cành như một số loài cây khác.

- Lá chuối tươi to bản, mặt trên có những sọc nhỏ song song với nhau màu xanh mướt, mặt dưới xanh nhạt có phấn trắng.

- Lá chuối khô màu nâu nhạt, cong queo và khô khốc rủ xuống như muốn bảo vệ thân cây.

- Nõn chuối có màu xanh nõn nà khi mới nhú lên các phiến lá cuộn chặt vào nhau thẳng tắp giống như chiếc giáo đâm vào bầu trời.

- Bắp chuối có màu đỏ đậm trông giống như búp sen được treo ngược, mỗi một "cánh sen" ấy chứa một nải chuối nho nhỏ rồi dần dần phát triển thành quả chuối.

- Quả chuối lúc mới đầu có màu xanh thẫm, khi chín chuyển dần sang màu vàng; chuối xếp thành từng nải, khum khum giống như bàn tay con người vậy.

- Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai.

- Chén của ta không có tai.

- Khi mời ai uống trà thì bưng hai tay mà mời.

- Có uống cũng nâng hai tay xoa xoa rồi mới uống.

Đây là những yếu tố miêu tả làm nổi bật đối tượng thuyết minh là chén của Ta chứ không phải của Tây

- Những nhóm quan họ nam và nữ trong trang phục dân tộc đi tìm nhau trong ngày hội, mời nhau xơi trầu và nhận lời hát kết nghĩa giữa các làng.

- Những con thuyền thúng nhỏ mang theo các làn điệu dân ca điểm thêm cho không khí ngày xuân nét thư mộng, trữ tinh.

- Lân được trang trí công phu, râu ngũ sắc, lông mày bạc, mắt lộ to, thân mình có các hoạ tiết đẹp.

- Bàn cờ là sân bãi rộng, mỗi phe có 16 người mặc đồng phục đỏ hoặc xanh, cầm trên tay hay đeo trước ngực biển kí hiệu quân cờ.

- Hai tướng (tướng ông tướng bà) của từng bên đều mặc trang phục thời xưa lộng lẫy có cờ đuôi nheo đeo chéo sau lưng và được che lọng. 

Xem tiếp: Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh