Soạn bài Ôn tập phần Tiếng Việt - Ngữ văn 9 tập 1

Chuyện 1: Tối hôm trước, Nam và Quân hẹn nhau cùng đến trường. Sáng ngày hôm sau, Quân đến nhà rủ bạn Nam đi học, thấy Nam vẫn đang ăn sáng, Quân hỏi:

-    Nam ăn sáng sắp xong chưa?

Nam trả lời:

-    Hôm nay tớ ăn sáng với trứng rán và bánh mì.

Như vậy, trong câu chuyện trên Nam đã vi phạm phương châm quan hệ trong giao tiếp.

 Chuyện 2: Nhà Nam vừa mới xây, một người hàng xóm sang ăn tân gia và khen với mẹ Nam rằng:

-    Nhà mới trông rộng rãi thật đấy chị nhỉ? Làm bằng gỗ thế này chắc là tốn nhiều tiền lắm.

Mẹ Nam nói:

-    Vâng, tôi cảm ơn chị nhiều. Nhà này tôi phải tích góp lâu lắm mới đủ tiền xây đấy!

Người hàng xóm lại nói:

-    Nhà bằng gỗ thế này thì lúc cháy chắc chỉ còn mỗi đống tro thôi chị nhờ!

Trong câu chuyện trên, người hàng xóm đã vi phạm phương châm lịch sự trong giao tiếp..

    Tôi, tui, tớ, bạn, cậu, chúng ta, chúng mình..

-    Cô, dì, anh, chị, cha , mẹ...

Từ ngữ xưng hô được sử dụng tùy theo hoàn cảnh, vai vế của người giao tiếp. Cần sử dụng từ ngữ xưng hô thích hợp.

- Ý nghĩa của phương châm: 

+ Đối với người nhỏ tuổi hơn: xưng hô một cách khiêm tốn, đúng mực, không tỏ vẻ bề trên

+ Đối với người lớn tuổi: xưng hô thận trọng, đúng vai vế, thể hiện sự tôn trọng, kính cẩn

Ví dụ:

+ Ngày nay để thể hiện sự lịch sự đối với người khách, chúng ta thường dùng các từ như quý khách, quý bà,...

Vì: 

Nếu như tiếng Anh có you để chỉ người đối diện và I để chỉ bản thân thì trong tiếng Việt, rất khó để có thể tìm ra một từ ngữ xưng hô nào đó mang tính chất trung hòa khi giao tiếp.

Trong tiếng Việt, tùy theo tính chất cuộc cuộc giao tiếp: thân mật, trang trọng, kính cẩn,... mà chúng có một hoặc nhiều những từ xưng hô phù hợp.

Vì vậy, lựa chọn đại từ xưng hô cần phải dựa vào tình huống giao tiếp cụ thể để cuộc nói chuyện đạt được hiệu quả và mục đích đề ra.  

Nguyễn Thiếp được vua Quang Trung hỏi rằng khả năng thắng thua như thế nào nếu bay giờ quân ta chống trả. Nguyễn Thiếp trả lời rằng lúc bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan. 
 

Quân hỏi Nam

-    Nam ăn sáng sắp xong chưa?

Nam trả lời:

-    Hôm nay tớ ăn sáng với trứng rán và bánh mì.

Như vậy, trong câu chuyện trên Nam đã vi phạm phương châm quan hệ trong giao tiếp.

- Tôi, tui, tớ, bạn, cậu, chúng ta, chúng mình..

-    Cô, dì, anh, chị, cha , mẹ...

+ Đối với người nhỏ tuổi hơn: xưng hô một cách khiêm tốn, đúng mực, không tỏ vẻ bề trên

+ Đối với người lớn tuổi: xưng hô thận trọng, đúng vai vế, thể hiện sự tôn trọng, kính cẩn

Vì: 

Trong tiếng Việt, tùy theo tính chất cuộc cuộc giao tiếp: thân mật, trang trọng, kính cẩn,... mà chúng có một hoặc nhiều những từ xưng hô phù hợp. Vì vậy, lựa chọn đại từ xưng hô cần phải dựa vào tình huống giao tiếp cụ thể để cuộc nói chuyện đạt được hiệu quả và mục đích đề ra.  

Nguyễn Thiếp được vua Quang Trung hỏi rằng khả năng thắng thua như thế nào nếu bay giờ quân ta chống trả. Nguyễn Thiếp trả lời rằng lúc bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan. 
 

Chuyện 1: Tối hôm trước, Nam và Quân hẹn nhau cùng đến trường. Sáng ngày hôm sau, Quân đến nhà rủ bạn Nam đi học, thấy Nam vẫn đang ăn sáng, Quân hỏi:

-    Nam ăn sáng sắp xong chưa?

Nam trả lời:

-    Hôm nay tớ ăn sáng với trứng rán và bánh mì.

Như vậy, trong câu chuyện trên Nam đã vi phạm phương châm quan hệ trong giao tiếp.

 Chuyện 2: Nhà Nam vừa mới xây, một người hàng xóm sang ăn tân gia và khen với mẹ Nam rằng:

-    Nhà mới trông rộng rãi thật đấy chị nhỉ? Làm bằng gỗ thế này chắc là tốn nhiều tiền lắm.

Mẹ Nam nói:

-    Vâng, tôi cảm ơn chị nhiều. Nhà này tôi phải tích góp lâu lắm mới đủ tiền xây đấy!

Người hàng xóm lại nói:

-    Nhà bằng gỗ thế này thì lúc cháy chắc chỉ còn mỗi đống tro thôi chị nhờ!

Trong câu chuyện trên, người hàng xóm đã vi phạm phương châm lịch sự trong giao tiếp..

    Tôi, tui, tớ, bạn, cậu, chúng ta, chúng mình..

-    Cô, dì, anh, chị, cha , mẹ...

Từ ngữ xưng hô được sử dụng tùy theo hoàn cảnh, vai vế của người giao tiếp. Cần sử dụng từ ngữ xưng hô thích hợp.

Ví dụ, với một người bạn mới quen, ta có thể xưng hô là: tôi - bạn, mình - bạn. Nếu thân quen hơn thì có thể gọi nhau bằng tên hoặc xưng là tớ - cậu.

- Ý nghĩa của phương châm: 

+ Đối với người nhỏ tuổi hơn: xưng hô một cách khiêm tốn, đúng mực, không tỏ vẻ bề trên

+ Đối với người lớn tuổi: xưng hô thận trọng, đúng vai vế, thể hiện sự tôn trọng, kính cẩn

Ví dụ:

+ Thời phong kiến, người ta gọi vua là bệ hạ nhằm tỏ ý thành kính. Họ cho rằng, việc gọi vua bằng tên thật là phạm thượng.

+ Ngày nay để thể hiện sự lịch sự đối với người khách, chúng ta thường dùng các từ như quý khách, quý bà,...

Vì: 

Nếu như tiếng Anh có you để chỉ người đối diện và I để chỉ bản thân thì trong tiếng Việt, rất khó để có thể tìm ra một từ ngữ xưng hô nào đó mang tính chất trung hòa khi giao tiếp.

Trong tiếng Việt, tùy theo tính chất cuộc cuộc giao tiếp: thân mật, trang trọng, kính cẩn,... mà chúng có một hoặc nhiều những từ xưng hô phù hợp.

Vì vậy, lựa chọn đại từ xưng hô cần phải dựa vào tình huống giao tiếp cụ thể để cuộc nói chuyện đạt được hiệu quả và mục đích đề ra.  

Nguyễn Thiếp được vua Quang Trung hỏi rằng khả năng thắng thua như thế nào nếu bay giờ quân ta chống trả. Nguyễn Thiếp trả lời rằng lúc bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan.