Soạn bài Quan âm thị kính

Câu 1: Nội dung vở chèo: Có thể chia làm 3 phần

Phần 1: Án giết chồng:   Thiện Sĩ, con Sùng ông, Sùng bà, kết duyên cùng Thị Kính, con gái Mãng ông, một nông dân nghèo. Một hôm, vợ ngồi khâu, chồng đọc sách rồi thiu thiu ngủ bên cạnh. Thấy chồng có sợi râu mọc ngược, Thị Kính cầm dao khâu toan xén đi. Thiện Sĩ giật mình, bât giác hô hoán lên. Cha mẹ chồng đổ riệt cho Thị Kính có ý giết Thiện Sĩ, đuổi Thị Kính về nhà bố đẻ.

Phần 2: Án hoang thai: Bị oan ức nhưng không biết kêu vào đâu, Thị Kính giả trai, vào tu ở chùa Vân Tự, lấy pháp hiệu là Kính Tâm. Thị Mầu, con gái phú ông lẳng lơ, say mê Kính Tâm. Ve vãn Kính Tâm không được, Thị Mầu ăn nằm với anh Nô là người ở, rồi có thai. Làng bắt vạ. Bí thế, Thị Mầu khai cho Kính tâm. Kính Tâm chịu oan, bị đuổi ra tam quan (cổng chùa). Thị Mầu đem con bỏ cho Kính Tâm.

Phần 3: Oan tình được giải - Thị Kính lên tòa sen:  Trải ba năm, Kính Tâm đi xin sữa từng ngày nuôi con của Thị Mầu. Rồi nàng "hóa", được lên tòa sen, trở thành Phật Bà Quan Âm. Trước khi "hóa", Kính Tâm viết thư để lại cho đứa trẻ. Bấy giờ mọi người mới rõ Kính Tâm là con gái và hiểu rõ được tấm lòng từ bi, nhẫn nhục của nàng.

II. Soạn bài siêu ngắn: Quan Âm Thị Kính

Câu 3: Trích đoạn Nỗi oan hại chồng có 5 nhân vật: Thị Kính, Thiện Sĩ, Sùng ông, Sùng Bà và Mãng ông

Nhân vật chính thể hiện xung đột kịch là Sùng Bà và Thị Kính

• Sùng bà: loại nhân vật mụ ác, tàn nhẫn độc địa
• Thị Kính: loại nhân vật nữ chính đức hạnh, nết na

Câu 4: Khung cảnh hiện lên ở đầu đoạn trích là buổi đêm yên tĩnh: 

• Thiện Sĩ ngồi học mệt mỏi nên muốn nằm trên tràng kỉ nghỉ ngơi. 
• Thị Kính thì dọn kỉ, ngồi quạt cho chồng ngủ rồi tranh thủ khâu.

Qua lời nói và cử chỉ, Thị Kính là một người vợ hiền, yêu thương chồng.

Câu 5: Nhận xét về Sùng bà đối với Thị Kính:

Hành động: 

• Dúi đầu Thị Kính xuống đất, dúi tay Thị Kính ngã khuỵu xuống
• Đuổi Thị Kính về nhà với ông Mãng

Ngôn ngữ:

• Con mặt sứa gan lim, mèo mả gà đồng 
• Câm đi!, Trên dâu dưới Bộc hẹn hò, Ngựa bất kham, đồng nát, gái nỏ mồm
• Đồ sát chồng, Chém bổ băm vẩm xích mặt

Câu 6: Trong trích đoạn, Thị Kính đã kêu oan năm lần:

3 lần kêu oan với Sùng bà

Một lần kêu oan với Thiện Sĩ (chồng)

Một lần kêu oan với Mãng ông (Cha)

=> Lời kêu oan của Thị Kính với cha mới nhận được sự cảm thông

=> Mãng ông là người đã sinh ra và nuôi dạy Thị Kính nên ông biết rõ con gái mình là người đức hạnh, nết na. 

Câu 7: Trước khi đuổi Thị Kính ra khỏi nhà:

• Sùng ông và Sùng bà đã gọi Mãng ông sang để hạ nhục bằng những câu nói mỉa mai
• Sùng ông còn cự tuyệt quan hệ thông gia với Mãng ông bằng cái dúi ngã Mãng ông rồi quay đầu bỏ vào nhà.

Xung đột kịch được đẩy lên đến đỉnh điểm:

• Hình ảnh Thị Kính chạy lại đỡ cha rồi Hai cha con ôm nhau than khóc
• Hình ảnh nức nở, bất lực của hai cha con Thị Kính trước những lời nói nhục mạ

Án giết chồng: Thị Kính chịu nỗi oan hại chồng, bị đuổi, tình vợ chồng tan vỡ, quyết định nương nhờ cửa phật.

Án hoang thai: Thị Mầu vu oan Thị Kính, nàng bị đuổi ra khỏi chùa

Oan tình được giải : Thị Kính được giải oan

Xem chú thích từ khó trong SGK Ngữ Văn 7, tập 2

Trích đoạn có 5 nhân vật chính, bao gồm Thị Kính, Thiện Sĩ, Sùng ông, Sùng bà và Mãng ông.

Các nhân vật đều tham gia vào tạo nên xung đột kích. Song, có hai nhân vật tạo nên xung đột chính trong vở kịch là Thị Kính và Sùng Bà. 

Thị Kính thuộc loại nhân vật nữ chính, hiền hậu, nết na, thuộc tầng lớp thấp, người lao động bình thường. Còn Sùng bà thuộc loại nhân vật mụ ác, tầng lớp cao, địa chỉ phong kiến.

Khung cảnh ở phần đầu đoạn trích là khung cảnh sinh hoạt trong gia đình đầy ấm cúng: vợ ngồi khâu, chồng đọc sách=> niềm mong ước về hành phúc gia đình của nhân dân.

=>Thị Kính là một người khéo léo, chu đáo, quan tâm, rất mực yêu thương chồng.( Quạt cho cho ngủ,  lo lắng về sợi râu mọc ngược xấu xí của cho nên toan cắt xén, lời nói ân tình, chân thật, lòng dạ tha ngay).

Liệt kê hành động và ngôn ngữ của Sùng bà đối với Thị Kính:

Trong đoạn trích, Thị Kính 5 lần kêu oan.

+ Lần thứ nhất, thứ hai và thứ tư, Thị Kính kêu oan với mẹ chồng:

" Giờ ơi! mẹ ơi, oan cho con lắm mẹ ơi"

" Oan cho con lắm mẹ ơi"

" Mẹ xét tình cho con, oan cho con là mẹ ơi"

+ Lần thứ ba, Thị Kính kêu oan với chồng:

Oan cho thiếp là chàng ở

+ Lần thứ năm, Thị Kính kêu oan với cha mình: Mãng ông. Đây là lần mà lời kêu oan nhân của nàng nhận được cảm thông. Nhưng trớ trêu thay, đây là sự cảm thông vô cùng bất lực và đau khổ khi chính Mãng ông cũng chẳng thể giúp đỡ gì được, đành ngậm ngùi:

" Con ơi. Dù oan, dù nhẫn chẳng oan

Xa xôi cha biết nỗi con nhường nào".

Trước khi đuổi Thị Kính ra khỏi nhà, hai vợ chồng Sùng bà còn dựng lên một màn kịch tàn ác: Mời Mãng ông sang ăn cữ cháu nhưng thực chất là sang để nhận Thị Kính về. Sùng ông còn tổ thái độ khinh khi và hành động thô lỗ khi dúi Mãng ông ngã rồi bỏ vào. Đây cũng là thời điểm xung đột kịch đẩy lên cao trào. Vì chính lúc ấy, nỗi đau của nàng đạt tới đỉnh điểm: vừa đau nỗi đau oan ức, vừa đau nỗi đau tan vỡ nghĩa phu thê, vừa đau nó đâu người cha già yếu bị nhà chồng hành hạ, mạt sát vì nàng.