Soạn bài Câu rút gọn

THẾ NÀO LÀ RÚT GỌN CÂU?

Trả lời câu 1 (trang 14 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)

Cấu tạo của hai câu sau có gì khác nhau:

a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.

b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.

Trả lời: 

Những câu tục ngữ sau đây đã được rút gọn:

Câu a: Bị lược đi chủ ngữ;

Câu b: Xuất hiện chủ ngữ “Chúng ta"

Trả lời câu 2 (trang 15 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)

Tìm những từ có thể làm chủ ngữ trong câu (a).

Trả lời: 

Có thể dùng rất nhiều chủ ngữ cho câu a.

Chẳng hạn:

Các em: Mọi người; Cháu...

Trả lời câu 3 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Theo em, vì sao chủ ngữ trong câu (a) được lược bỏ?

Trả lời: 

Vì có thể chứa đựng rất nhiều khả năng xuất hiện nhiều chủ ngữ cho nên, câu (a) đã lược chủ ngữ để trở thành một chân lí cho mọi người.

Trả lời câu 4 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Trong những câu in đậm dưới đây, thành phần nào của câu được lược bỏ? Vì sao?

a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người.

(Nguyễn Công Hoan)

b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội?

- Ngày mai.

Trả lời:

a) Thành phần vị ngữ bị lược bỏ. Đó là “đuổi theo nó". Nếu thêm vào thì sẽ lặp, nếu không bỏ vào thì người đọc vẫn hiểu được mọi người đang đuổi theo nó. Chính câu đầu cho ta liên tưởng được điều này.

b) Đáng lẽ: “Tôi đi Hà Nội ngày mai”. Cả chủ ngữ và vị ngữ đã bị lược bỏ. Bởi do câu hỏi đã gợi cho ta cái phần này.

CÁCH DÙNG CÂU RÚT GỌN

Trả lời câu 1 (trang 15 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)

Những câu in đậm dưới đây thiếu thành phần nào? Có nên rút gọn câu như vậy không? Vì sao?

Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.

Trả lời: 

- Các câu "Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co." thiếu thành phần chủ ngữ.

- Không nên rút gọn mà nên thêm chủ ngữ: “Chúng em". Bởi vì không thể lấy chủ ngữ “Trường em" để ta liên tưởng ở vị trí chủ ngữ.

Trả lời câu 2 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn (in đậm) dưới đây để thể hiện thái độ lễ phép?

- Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10.

- Con ngoan quá! Bài nào được điểm 10 thế?

- Bài kiểm tra toán.

Trả lời: 

Thưa mẹ, bài kiểm tra toán.

Trả lời câu 3 (trang 16 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)

Từ hai bài tập trên, hãy cho biết: Khi rút gọn câu, cần chú ý những điều gì?

Trả lời: 

Như vậy, khi rút gọn câu ta cần lưu ý:

- Tránh làm cho người nghe (đọc) khó hiểu hoặc hiểu sai nội dung cần nói;

- Tránh sự khiếm nhã, thiếu lễ độ khi dùng những câu cộc lốc.

 LUYỆN TẬP

Trong câu chuyện, việc dùng các câu rút gọn của anh chàng phàm ăn đều có tác tác dụng gây cười và phê phán. Nó rút gọn đến mức không hiểu được rất thô lỗ.