Soạn bài Bác Ơi - Tố Hữu

Trong bốn khổ thơ đầu, nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời được diễn tả:

- Không chỉ là nỗi đau của con người mà cả đất nước, vũ trụ cũng như cỏ cây đều hòa làm một trươc sự ra đi của Bác "Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa"

- Nỗi đau còn được thể hiện qua những cảnh vật quen thuộc:

+ Lối ngõ và trong nhà “ướt lạnh vườn rau, mấy gốc dừa", “lối sỏi “thang gác", “chuông nhỏ", “Phòng lạnh rèm buông, tắt ánh đèn..."

+ Ngoài vườn: mùa thu, trái bưởi, hoa nhài, mặt hồ...

=> Tất cả đều trở nên hoang vắng lạnh lẽo, ngơ ngác hệt như bị ai đó lấy mất linh hồn.

– "Bác đã đi rồi sao, Bác ơi?": Câu hỏi rơi vào hư không, không thể tin rằng đó là sự thật

- Nỗi đau lớn được thể hiện qua tiếng khóc trực tiếp của tác giả: Những câu hỏi tu từ, câu cảm thán được sử dụng nhiều dùng để khóc thương, bày tỏ niềm thương xót của nhà thơ, cũng là nỗi đau của triệu người dân Việt trước sự mất mát vô cùng lớn lao

Hình tượng Bác Hồ trong 6 khổ thơ kế tiếp:

Về lý tưởng và lẽ sống:

- Ôm cả non sông mọi kiếp người

- Tự do cho mỗi đời nô lệ

- Nâng niu tất cả chỉ quên mình

Đó là lý tưởng sống cao đẹp, lẽ sống vì nhân dân, đất nước mà quên đi chính mình. Bên cạnh đó, Bác còn hy sinh cả hạnh phúc cả đời của mình để lo cho dân tộc, mỗi sinh linh nhỏ bé trên đất Việt đều được tự do và hạnh phúc.

Niềm vui và tình thương, ân nghĩa của Người

- Bác đau: dân nước, năm châu

- Bác lo: muôn mối

- Bác yêu: ngọn lúa, cành hoa

- Bác nhớ: Miền Nam

- Bác vui: mỗi mầm non trái chín, tiếng ca chung..

- Bác nghe từng bước ra tiền tuyến: lắng mỗi tin mừng, tiếng súng xa,..

=> Vẽ lên chân dung của Bác Hồ, người Cha, người Mẹ, người Bác, người Anh của cả dân tộc

Người để lại:

- Bác để tình thương cho chúng con

- Một đời thanh bạch, áo vải hồn muôn trượng...

Vật chất tầm thường không thể so sánh với những gì mà người đã để lại, món quà vô giá mà người đã đẻ lại chính là di sản tinh thần, tinh yêu thương và một trái tim nhân hậu vì dân quên mình.

Cảm nghĩ của mọi người dân Việt:

Đó không chỉ là nỗi lòng của riêng ai, riêng Tố Hữu mà là tiếng lòng của cả dân tộc Việt Nam trước sự ra đi của Bác

- Tác giả khẳng định nỗi nhớ Bác Hồ thường trực tim hàng triệu người con Việt Nam, đó là nỗi nhớ nghìn thu, muôn thuở như cuộc đời của Bác

- Lời thơ đầy sự thương tiếc nhưng không bị luỵ. Vì tác giả đã khẳng định sức sống vĩnh hằng của Hồ chủ tịch trong tim mọi người. Sự ra đi của Bác thực ra cũng chỉ là cuộc hành trình về với tổ tiên

“Bác đã lên đường theo tổ tiên

Mác, Lênin thế giới người hiền"

=> Đó cũng chính là động lực thúc đẩy cả dân tộc tiếp tục con người mà Bác đã lựa chọn và theo đuổi.

- Cuối bài thơ là lời hứa của cả dân tộc trước Bác Hồ kính yêu:

+ Không dám khóc nhiều

+ Chúng con cùng nhau tiến lên...

+ Nguyện cùng Người vươn tới mãi...

=> Giọng điệu thơ rắn rỏi để đáp lại mong mỏi của Người

Trong bốn khổ thơ đầu, nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời được diễn tả:

Nỗi đâu được thể hiện qua cảnh vật quen thuộc:

Ngoài vườn: mùa thu, hoa nhài, trái bưởi, mặt hồ,..

Trong nhà: phòng lạnh, rèm. ánh đèn,..

Cảnh vật: đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa, vườn rau ướt lạnh, gốc dừa,..

Con người: câu cảm thán "Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!"

Hình tượng Bác Hồ trong 6 khổ thơ kế tiếp:

Về lý tưởng và lẽ sống:

- Lý tưởng sống vì nhân dân

- Luôn lo lắng cho đất nước

- Lo lắng cho từng sinh linh nhỏ bé đều được tự do và hạnh phúc

Niềm vui và tình thương, ân nghĩa

- Bác đau và lo cho thế sự đất nước

- Bác yêu và vui từ ngọn lúa, cành hoa đến trái chín

- Bác nhớ miền Nam,..

=> Tinh thần yêu thương, chăm lo cuộc sống nhân dân, dân tộc chính là món quà vô giá Bác đã để lại lúc ra đi.

Cảm nghĩ của mọi người dân Việt:

- Bác Hồ vẫn hiện diện trong tim chúng ta

- Sự ra đi của Bác cũng chỉ là hành trình về với tổ tiên

- Nhân dân buồn bã trước sự ra đi của Bác, nhưng nỗi buồn đó sẽ không kéo dài vì chúng ta còn phải thay Bác quản lý đất nước.

- Sự ra đi của Bác giúp lòng người trở nên trong sáng hơn

- Bài học Bác để lại giúp chúng con cùng nhau tiến lên

=> Mạch thơ là lời xót thương nhưng không bi lụy, lời cảm ơn, biết ơn sự hy sinh và cũng là lời hứa với Bác

Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (4 khổ đầu): Nỗi đau xót lớn lao khi Bác Hồ qua đời

- Phần 2 (6 khổ tiếp): Hình tượng Bác Hồ

- Phần 3 (3 khổ còn lại): Cảm nghĩ của mọi người Việt Nam trước sự ra đi của Bác

Lời giải chi tiết

Trong bốn khổ thơ đầu, nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời được diễn tả:

- Không chỉ là nỗi đau của con người mà cả đất nước, vũ trụ cũng như cỏ cây đều hòa làm một trươc sự ra đi của Bác "Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa"

- Nỗi đau còn được thể hiện qua những cảnh vật quen thuộc:

+ Lối ngõ và trong nhà “ướt lạnh vườn rau, mấy gốc dừa", “lối sỏi “thang gác", “chuông nhỏ", “Phòng lạnh rèm buông, tắt ánh đèn..."

+ Ngoài vườn: mùa thu, trái bưởi, hoa nhài, mặt hồ...

Miền Nam "đang thắng" mơ về ngày hội có sự góp mặt của Bác Hồ..

=> Tất cả đều trở nên hoang vắng lạnh lẽo, ngơ ngác hệt như bị ai đó lấy mất linh hồn. Giờ đây, những sự vật trong vườn như trái buoir, hoa nhài có chín vàng ngọt, có thơm đi chăng nữa thì người đã mất, không còn bóng hình của Bác ở căn nhà quen thuộc,..

– "Bác đã đi rồi sao Bác ơi?": Câu hỏi rơi vào hư không, không thể tin rằng đó là sự thật

- Nỗi đau lớn được thể hiện qua tiếng khóc trực tiếp của tác giả: Những câu hỏi tu từ, câu cảm thán được sử dụng nhiều dùng để khóc thương, bày tỏ niềm thương xót của nhà thơ, cũng là nỗi đau của triệu người dân Việt trước sự mất mát vô cùng lớn lao

Hình tượng Bác Hồ được thể hiện trên nhiều khía cạnh, phương diện trong 6 khổ thơ tiếp theo:

Về lý tưởng và lẽ sống:

- Ôm cả non sông mọi kiếp người

- Tự do cho mỗi đời nô lệ

- Nâng niu tất cả chỉ quên bản thân mình

Đó là lý tưởng sống cao đẹp, lẽ sống vì nhân dân, đất nước mà quên đi chính mình của một bậc "hiền nhân" mấy anh được như Bác. Cả cuộc đời Bác đã bôn ba vì sự độc lập của dân tộc, Bác còn hy sinh cả hạnh phúc cả đời của mình để lo cho nhân dân, mỗi sinh linh nhỏ bé trên đất Việt đều được tự do và hạnh phúc.

Niềm vui và tình thương của Người được thể hiện ở nhiều cung bậc, góc độ:

- Bác đau: dân nước, năm châu

- Bác lo: muôn mối ( lo về chính trị, hòa bình, tự do và hạnh phúc của nhân dân )

- Bác yêu: ngọn lúa, cành hoa ( con người yêu thiên nhiên )

- Bác nhớ: Miền Nam

- Bác vui: mỗi mầm non trái chín, tiếng ca chung.. ( niềm vui giản đơn )

- Bác nghe từng bước ra tiền tuyến: lắng mỗi tin mừng... ( theo dõi từng hành động ngoài tiền tuyến )

Những chi tiết này đã phần nào vẽ nên chân dung của Bác. Người đã dành cả tấm lòng, trái tim, nhiệt huyết để lo cho nhân dân mà không dành lại bất cứ thứ gì cho bản thân.

Di sản Người để lại:

- Bác để tình thương cho chúng con

- Một đời thanh bạch, áo vải hồn muôn trượng...

Những gì mà Người để lại vật chất tầm thường không thể so sánh được. Chính sự giản dị của người đã tạo nên một hình tượng Hồ Chí Minh vĩ đại, khắc sâu trong mỗi trái tim người Việt ai mà không nhớ đến công lao của Bác.

Cảm nghĩ của mọi người dân Việt:

Lời thơ không chỉ là nỗi lòng của riêng Tố Hữu mà là tiếng lòng của cả dân tộc Việt Nam trước sự ra đi của Bác

- Tác giả khẳng định nỗi nhớ Bác Hồ sẽ hiện diện trong tim hàng triệu người con Việt Nam, đó là nỗi nhớ nghìn thu.

- Lời thơ đầy sự thương tiếc nhưng không bị luỵ. Vì tác giả đã khẳng định về sự trường tồn mãi mãi và sức sống vĩnh hằng của Hồ chủ tịch trong tim mọi người. Sự ra đi của Bác cuối cùng cũng chỉ là cuộc hành trình về với tổ tiên:

“Bác đã lên đường theo tổ tiên

Mác, Lênin thế giới người hiền"

=> Đó cũng chính là động lực thúc đẩy cả dân tộc tiếp tục con người mà Bác đã lựa chọn và theo đuổi, tiếp tục giúp Bác hoàn thành những việc dở dang.

- Lời thơ chính là lòng biết ơn sâu nặng công lao của Hồ Chí Minh với đất nước, đồng thời cũng là lời xót thương trước sự mất mát to lớn. Bác chính là tấm gương sáng để con cháu, thế hệ sau này noi và học hỏi theo Bác

- Bài thơ kết thúc bằng lời hứa, lời nguyện ước của cả dân tộc trước Bác Hồ kính yêu:

+ Không dám khóc nhiều ( sẽ vượt qua nỗi đau và bước tiếp trên con đường phía trước )

+ Chúng con cùng nhau tiến lên... ( noi theo những bài học của Người chúng con sẽ cùng nhau đi lên )

+ Nguyện cùng Người vươn tới mãi...

=> Giọng điệu thơ rắn rỏi để đáp lại mong mỏi của Người. Và đây cũng chính là lời hứa của cả dân tộc Việt đối với Bác, tiếp tục những mong ước dang dở của Người Cha già kính yêu, để Bác ra đi trong thanh thản hơn.

Lời giải chi tiết

Bố cục (3 phần)

- Phần 1(4 khổ đầu): Nỗi đau xót lớn lao khi Bác Hồ qua đời

- Phần 2 (6 khổ tiếp): Hình tượng Bác Hồ

- Phần 3 (3 khổ còn lại): Cảm nghĩ của mọi người Việt Nam trước sự ra đi của Bác

Lời giải chi tiết