Bài 15: Nhiễm sắc thể
Bài 15: Nhiễm sắc thể - Hướng dẫn trả lời câu hỏi
Trong bài học này, Sytu sẽ hướng dẫn cách trả lời và giải đáp các câu hỏi liên quan đến "Nhiễm sắc thể". Đây là một chủ đề quan trọng trong sách VNEN khoa học tự nhiên lớp 9, trên trang 78. Chúng ta sẽ cùng đi vào phân tích chi tiết, dễ hiểu để giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về kiến thức bài học. Khi đọc bài 15, chúng ta cần tập trung vào lý thuyết về nhiễm sắc thể, hiểu rõ về cơ chế di truyền và các vấn đề liên quan. Đồng thời, cần học cách áp dụng kiến thức này vào thực tế và biết cách giải quyết các bài toán liên quan. Dù có thể đôi khi bài học này khá phức tạp, nhưng với sự hướng dẫn chi tiết từ Sytu, hy vọng các em sẽ nắm vững kiến thức và có thể áp dụng vào thực hành một cách hiệu quả. Hãy cùng nhau tìm hiểu và học hỏi để phát triển kiến thức của mình nhé!
Bài tập và hướng dẫn giải
A. Hoạt động khởi động
Quan sát vùng bắt màu trong mỗi tế bào trên một tiêu bản hiển vi ở hình 15.1 và trả lời câu hỏi:
- Vùng bắt màu thuộc bào quan nào của tế bào?
- Sự bắt màu ở các tế bào khác nhau có khác nhau không?
- Cấu trúc bắt màu có thể phân biệt riêng rẽ ở các tế bào nào? Các cấu trúc đó không phân biệt được riêng rẽ ở các tế bào nào?
B. Hoạt động hình thành kiến thức
I. Nhiễm sắc thể
1. Hình thái NST
Hãy quan sát hình 15.2 và trả lời câu hỏi:
- NST ở kì giữa của quá trình nguyên phân có đặc điểm gì?
- Vị trí nào trên NST xác định hình thái NST? có các dạng hình thái nào?
2. Cấu trúc NST
- Từ thông tin có trong hình 15.3, hãy mô tả các mức độ xoắn và cho biết thành phần hóa học của NST là gì?
- Quan sát hình 15.4 và cho biết, sự khác nhau giữa NST đơn và NST kép là gì?
II. Bộ NST
Đọc bảng 15.1, nêu nhận xét về bộ NST của các loài sinh vật.
| Loài | 2n | n | Loài | 2n | n |
| Người | 46 | 23 | Đậu Hà Lan | 14 | 7 |
| Tinh tinh | 48 | 24 | Ngô | 20 | 10 |
| Gà | 78 | 39 | Lúa nước | 24 | 12 |
| Ruồi giấm | 8 | 4 | cải bắp | 18 | 9 |
- Hãy quan sát hình 15.5 và cho biết, ở tế bào sinh dưỡng (xoma) và tế bào sinh dục (giao tử), bộ NST khác nhau như thế nào (về số lượng và thành phần NST)?
- Quan sát hình 15.6 và cho biết, cặp NST tương đồng là gì? Bộ NST lưỡng bội được hình thành như thế nào? Hai NST trong mỗi cặp NST tương đồng có đặc điểm gì?
III. Chức năng của NST
- Những đặc điểm nào đảm bảo cho bộ NST của loài duy trì được tính đặc trưng từ đời này qua đời khác?
- Những hoạt động nào của NST và của sinh vật đảm bảo cho các đặc điểm đó của NST?
C. Hoạt động luyện tập
1. Hãy hoàn thành bảng sau: điền số lượng NST trong bộ NST lưỡng bội hoặc đơn bội của loài vào ô tương ứng còn trống.
Sinh vật | n | 2n | Sinh vật | n | 2n |
Ruồi giấm | 4 |
| Cá vàng |
| 94 |
Đậu |
| 14 | Chó | 39 |
|
Lúa mì | 14 |
| Tinh tinh | 24 |
|
Cây bao báp |
| 22 | Người |
| 46 |
2. Hãy điền các từ: cromatit, tâm động, đầu mút, cánh ngắn, cánh dài vào các ô ở vị trí phù hợp trong hình 15.7
3. Hãy điền các từ: các cromatit chị em, các cromatit không chị em, cặp NST tương đồng, các NST không tương đồng tương ứng với các chữ cái phù hợp với các ô trong hình 15.8
D. Hoạt động vận dụng
Cấu trúc xoắn của NST do sự liên kết giữa ADN và protein histon có vai trò gì đối với tế bào?
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Sưu tầm và báo cáo kết quả sưu tầm các tài liệu liên quan đến NST và tính di truyền, biến dị của người, của các sinh vật khác.