Soạn bài Tràng Giang - Huy Cận

Câu 1: Câu thơ đề từ “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài”:

  “bâng khuâng" thể hiện được nỗi niềm của nhà thơ là cảm giác buồn sầu trước dòng sông rộng lớn. "

  Trời rộng" được nhân hóa nhớ sông dài hay chính là ẩn dụ cho nỗi nhớ của nhà thơ

=>  Nỗi bâng khuâng, xao xuyến của tác giả trước sự mênh mông của con sông và nỗi nhớ da diết của tác giả

Mối lên hệ với bức tranh thiên nhiên và tâm trạng nhà thơ:

• Định hướng cảm xúc chủ đạo của bài thơ nỗi buồn sầu lan tỏa, nhẹ nhàng mà sâu lắng.
• Tạo nên vẻ đẹp hài hòa, vừa cổ điển vừa hiện đại của chàng thanh niên thời thơ mới.

II. Soạn bài siêu ngắn: Tràng giang

  Âm điệu buồn lặng lẽ, bâng khuâng, man mác da diết, sầu lặng - đều đều, dập dềnh như sông nước

  Nhịp thơ 2/2/3 tạo ra âm điệu đều đều, tựa như dập dềnh trên sông và sóng  biển

  Thanh điệu có sự hoán vị bằng trắc đều đặn, cấu trúc đăng đối giữa các câu thơ tạo ra cảm giác mênh mông của dòng sông,cùng với đó là vị buồn man mác.

Câu 3: Bức tranh thiên nhiên:

  Không gian : mênh mông, bao la, rộng lớn. Thể hiện qua các từ ngữ "trời rộng", "sông dài".

  Cảnh vật hiu quạnh, hoang vắng, đơn lẻ, hiu hắt buồn.

  Hình ảnh mang đậm sắc màu cổ điển

=> Bức tranh Tràng Giang vẫn gần gũi, thân thuộc vì:  cành củi khô, tiếng làng xa vãn chợ chiều. Hình ảnh, âm thanh giản dị, gần gũi, thanh đạm của cuộc sống, con người Việt Nam.

Câu 4: Tình yêu thiên nhiên ở đây có thấm đượm lòng yêu nước thầm kín, bởi vì:

" Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,                 

Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa.

Lòng quê dợn dợn vời con nước,         

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà."

• Những hình ảnh ước lệ, cổ điển như: mây, chim tạo nên một bức tranh chiều tà đẹp, hùng vĩ và vô cùng thơ mộng.
• Nhưng câu thơ mang đến cho người đọc những cảm giác thân thuộc, gần gũi để rồi từ những cảnh quê ấy mà nói đến tình yêu và nỗi nhớ quê trong hai câu thơ sau.
• Huy Cận không cần đến thiên nhiên, tạo vật mà nó tìm ẩn và bộc phát tự nhiên. 

=> Nổi buồn sâu lắng, nỗi nhớ quê da diết cứ chầm chậm chảy trên bề mặt khổ thơ cuối.

Câu 5: Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ:

  Kết hợp hài hòa những thi liệu mang nét cổ điển của văn học cổ điện với văn học hiện đại.

  Nghệ thuật đối, bút pháp tả cảnh giàu tính tạo hình, hệ thống từ láy giàu giá trị biểu cảm.

  Cách ngắt nhịp 2/2/3 tạo nên những âm điệu buồn, man mác thể  hiện rõ nét tâm trạng bâng khuâng của nhà thơ.

  Thể thơ thất ngôn: tạo nên không khí trầm mặc, cổ kính của thơ đường.

Luyện tập

• Mang cảm hứng vũ trụ (qua câu đề từ) mang cảm giác bao la, rộng lớn.
• Không gian ba chiều xuất hiện trong thơ (khổ 2)
• Không gian buồn, hiu hắt, con sông không bóng người (Khổ 3)
• Không gian vừa hùng vĩ, vừa cô đơn (khổ cuối)

Cảm nhận thời gian: 

• Vào buổi chiều tà
• Thời gian vừa cụ thể, vừa gợi cảm lại thể hiện đúng tâm trạng buồn hiu hắt tác giả.

Câu 2: Câu thơ cuối "Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà" lại làm cho người đọc liên tưởng đến hai câu thơ trong bài "Lầu Hoàng Hạc" của Thôi Hiệu vì Huy Cận có mượn ý thơ của Thôi Hiệu:

Trong thơ Thôi Hiệu:  có khói và sóng là những hình ảnh thiên nhiên thì mới gợi lên nỗi nhớ nhà