DÀN Ý CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
Đọc bài văn Món quà sinh nhật của Trần Hoài Dương (trang 92, 93, 94 SGK Ngữ văn 8 tập 1) và trả lời các câu hỏi:
a. Bài văn trên có thể chia làm ba phần. Hãy chỉ ra ba phần đó và nêu nội dung khái quát của mỗi phần.
b. Lần lượt tìm và chỉ ra các yếu tố:
- Bài văn kể về việc gì? Ai là người kể chuyện.
- Câu chuyện xảy ra ở đâu? Vào lúc nào? Hoàn cảnh nào?
- Chuyện xảy ra với ai? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Tính cách của mỗi nhân vật ra sao?
- Câu chuyện diễn ra như thế nào?
c. Nội dung trên được trình bày theo trình tự nào?
Trả lời:
a. Bài văn trên có thể chia làm ba phần: mở bài, thân bài và kết bài.
- Mở bài (Từ đầu đến "bao nhiêu thứ bày la liệt trên bàn”): Kể và tả lại quang cảnh chung của buổi sinh nhật.
- Thân bài (Từ “Vui thì vui thật” đến “Trinh vẫn lặng lẽ cười, chỉ gật đầu không nói”): Kể về món quà sinh nhật độc đáo của người bạn.
- Kết bài (Từ “Cảm ơn Trinh quá” đến “đến hôm nay có được chùm quả Làng tươi thơm mát này...”): Cảm nghĩ của người bạn về món quà sinh nhật.
b.
- Truyện kể về một tấm lòng thơm thảo đáng trân trọng của một người bạn, thể hiện qua món quà sinh nhật đầy ý nghĩa. Người kể chuyện là Trang, nhân vật xưng "tôi" (ngôi thứ nhất).
- Câu chuyện xảy ra tại nhà Trang giữa buổi sinh nhật đông đủ tấp nập.
- Chuyện xảy ra nhân vật xưng tôi (Trang). Có nhiều nhân vật nhưng chủ yếu là Trinh, người bạn thân nhất của Trang. Đây cũng là hai nhân vật chính của truyện. Trinh là một nhân vật: sâu sắc, biết nâng niu trân trọng tình bạn. Trong ngày sinh nhật của Trang, mọi người đều có mặt cả rồi, riêng Trinh vẫn chưa đến, Trang hiểu lầm là bạn đã quên.
- Điều tạo nên sự bất ngờ trong truyện này là nhờ tác giả khéo dựng tình huống truyện. Ông đưa được người đọc nhập vào tâm trạng chờ đợi và có ý chê trách của nhân vật Trang về sự vô tâm, chậm trễ của người bạn đặc biệt là người bạn này lại có một tâm lòng thơm thảo đáng trân trọng thể hiện cụ thể qua món quà sinh nhật nhiều ý nghĩa: Nó không phải là món quà mua vội vàng trên vỉa hè, trong cửa hiệu, chỉ cần bỏ tiền ra là mua được, mà nó là cả một tấm lòng trân trọng của Trinh. Trinh đã ấp ủ, nâng niu hàng nghĩ đến suốt bao ngày nay.
c. Trong văn bản Món quà sinh nhật, tác giả chủ yếu kế lại câu chuyện theo trình tự thời gian nhưng trong quá trình kể có chỗ tác giả ngược thời gian nhớ về sự việc cũ đã diễn ra “lâu lắm, từ mấy tháng trước, lúc ổi đang ra hoa...”.