Soạn bài Chiếc lá cuối cùng

- Những chi tiết nói lên lòng thương yêu của cụ Bơ-men dành cho Giôn-xi:

+ Cụ Bơ-men sợ sệt nhìn ra cửa sổ, nhìn cây thường xuân ⟶Cụ Bơ-men vội vã tới thăm Giôn-xi, lo lắng cho Giôn-xi

+ Cụ Bơ-men âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió ⟶Tình yêu thương, sự hi sinh quên mình vì Giôn-xi.

- Tác giả không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá bởi vì muốn dành sự bất ngờ đặc biệt ở kết truyện.

- Hình ảnh chiếc lá thường xuân trở thành kiệt tác bởi:

+ Nó giống như thật, khiến cả hai họa sĩ là Xiu và Giôn-xi đều không nhận ra.

+ Nó làm lay động sức sống của con người, giúp Giôn-xi vượt qua trọng bệnh. Đánh đổi lại cụ Bơ-men hi sinh cả mạng sống.

- Xiu không được cụ Bơ-men cho biết sẽ vẽ chiếc lá thay cho lá thường xuân cuối cùng sắp rụng:

+ Trước đó, hai người không nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ

+ Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản

+ Xiu cũng ngạc nhiên như chính Giôn-xi ngạc nhiên khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn sau đêm mưa gió

+ Chỉ khi bác sĩ nói Xiu mới biết cụ Bơ-men ốm

⟶Nếu Xiu biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men thì truyện không còn bất ngờ, thú vị nữa. Điều này còn cho độc giả thấy được sự quan tâm, lo lắng, chăm sóc, tình cảm của Xiu dành cho Giôn-xi.

- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:

+ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình

+ Giôn-xi thờ ơ, bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.

- Phản ứng trước hai lần kéo mành:

+ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.

+ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.

- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:

+ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão, niềm tin, niềm hi vọng vào cuộc sống đã trở về với cô.

+ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men

- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:

+ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi

+ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.

- Truyện có hiện tượng hai lần đảo ngược:

+ Ban đầu, Giôn-xi bị bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết. Cụ Bơ-men vẫn khỏe mạnh

+ Sau đó, Giôn-xi hồi sinh, khỏi bệnh. Còn cụ Bơ-men chết sau hai ngày vì dầm mưa gió suốt đêm.

- Hiện tượng đảo ngược tình huống truyện:

+ Tạo sự bất ngờ, thú vị

+ Khẳng định nghệ thuật chân chính thực sự mang lại sự hồi sinh.

+ Khiến độc giả rung cảm trước tình cảm, tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ

Bài tập 1: Những chi tiết trong văn bản nói lên tấm lòng yêu thương và hành động cao cả của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi :

• Khi nghe Xiu kể về ý nghĩ kì quặc cua Giôn-xi, cụ Bơ-men đã “mắt đỏ ngầu, nước mắt chảy ròng ròng, hét lên sự khinh bỉ, nhạo báng của mình đối với những truyện tưởng tượng ngốc nghếch ấy”.
• Cụ đã cùng Xiu lên thăm Giôn-xi. 
• Cụ Bơ-men đã âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm lạnh buốt và mưa gió. 

=> hành động cao đẹp, cứu vớt một tâm hồn trẻ đang tuyệt vọng, lặng lẽ hi sinh sự sống của mình để cứu Giôn-xi. 

Lí do nhà văn không kể lại sự việc cụ Bơ-Men đã vẽ chiếc lá trên tường:

• Để tạo cho câu chuyện sự bất ngờ đột ngột, gây hứng thú cho người đọc, tác giả cảm thấy xúc động về đức hi sinh thầm lặng của cụ.
• “Chiếc lá cuối cùng” cụ vẽ là một kiệt tác vì: Đó không chỉ là một bức tranh nghệ thuật của người nghệ sĩ tài ba, còn là bức tranh được vẽ bởi tấm lòng yêu thương con người, được tạo ra bằng sự hi sinh mạng sống của cụ để cứu lấy một tâm hồn đang tuyệt vọng. Tác phẩm đã tác động mãnh liệt vào tâm hồn con người, đánh thức niềm tin, sự hi vọng của con người vào cuộc đời

II. Soạn bài siêu ngắn: Chiếc lá cuối cùng

• Xiu và cụ Bơ-men họ cùng sợ sệt ngó ra cửa sổ nhìn cây thường xuân
• Khi Giôn-xi bảo cô kéo mành lên, cô đã “làm theo một cách chán nản”. 
• Chính Xiu cũng ngạc nhiên cùng với Giôn-xi khi chiếc lá cuối cùng dai dẳng bám trên cành.
• Chỉ khi bác sĩ nói, Xiu mới biết cụ Bơ-men bị ốm.

 Sự bất ngờ của Xiu cũng làm tăng sự hấp dẫn của câu chuyện. Nếu Xiu được biết thì truyện sẽ bớt sức hấp dẫn của nó bởi vì nó sẽ làm mất đi sự bất ngờ của câu chuyện.

Bài tập 3: Nguyên nhân khiến tâm trạng của Giôn-xi hồi sinh là: sự hiện diện của chiếc lá. Cô đã tin rằng chiếc lá mỏng manh kia vẫn chống chọi được trước bão tố, dũng cảm kiên cường bám lấy cuống lá trong mưa giông. 

Nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu, không cho Giôn-xi nói gì thêm vì:  có lẽ cô đang xúc động, mọi ngôn ngữ lúc này đều trở nên thừa thãi trước sự hi sinh thầm lặng cao cả của cụ Bơ-men.

Bài tập 4: Truyện đã sử dụng thành công thủ pháp đảo lộn tình thế hai lần một cách đột ngột, bất ngờ để hấp dẫn người đọc và bộc lộ chủ đề. Chính nghệ thuật đảo ngược tình huống đã gây hứng thú cho người đọc:

• Giôn-xi bị ốm và rất tuyệt vọng, nằm chờ chết. Thế nhưng cô đã hồi sinh, khoẻ lại.
• Cụ Bơ-men khoẻ mạnh, chỉ bị ốm có hai ngày, nhưng cụ đã đột ngột ra đi.

Phần tham khảo mở rộng

Nghệ thuật:

• Cốt truyện dàn dựng chu đáo, tình tiết sắp xếp khéo léo, hấp dẫn
• Nghệ thuật đảo ngược tình huống truyện hai lần đã tạo ra hứng thú với người đọc

Truyện ngắn kẻ về hai cô bạn họa sĩ -một người tên Xiu,một người tên Giôn-xi.Giôn-xi không may mắc bệnh viêm phổi,cô tuyệt vọng không muốn chữa trị,không muốn sống tiếp. Có một cây thường xuân mọc trước của sổ phòng Giôn-xi. Suy nghĩ từ bỏ cuộc sống luôn theo cô, cô nghĩ khi chiếc lá cuối cùng rụng mình cũng sẽ ra đi theo. Một người họa sĩ già sống cùng khu nhà với hai người là cụ Bơ-men đã làm một điều kì diệu là vẽ lại một chiếc lá thường xuân trong đêm mưa gió. Sau khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng đó không rụng cô quyết tâm vực lại mình và cô đã khỏi bệnh.Cụ Bơ-men sau đó đã mất vì sưng phổi khi sáng tạo kiệt tác chiếc lá cuối cùng để cứu sống Giôn-xi.

BỐ CỤC:

- Phần 1 (từ đầu…Hà Lan): Cảnh Giôn xi nằm trên giường bệnh chờ đợi cái chết

- Phần 2 (tiếp…vịnh Naplơ): Giôn-xi vượt qua cái chết

- Phần 3 (còn lại): Chiếc lá diệu kỳ