Bài 18: Bàn về đọc sách
Bàn về đọc sách
Trong bài 18, chúng ta sẽ cùng nhau bàn về việc đọc sách. Đọc sách không chỉ giúp chúng ta mở rộng kiến thức, cải thiện vốn từ vựng mà còn giúp phát triển tư duy và khả năng suy luận. Để đọc sách hiệu quả, chúng ta cần chọn lựa những cuốn sách phù hợp với sở thích và khả năng của mình. Hãy tìm hiểu về tác giả, nội dung và phong cách viết của cuốn sách trước khi quyết định đọc. Đừng quên ghi chú và tóm tắt nội dung để có thể hiểu sâu hơn sau này. Đọc sách không chỉ là một hành vi giải trí mà còn là một hành động giúp chúng ta trở nên thông thái và sáng suốt hơn trong cuộc sống.
Bài tập và hướng dẫn giải
A. Hoạt động khởi động
1. Em hãy nêu tên và tóm tắt nội dung cuốn sách mà em thích nhất.
2. Với em, sách có tác dụng như thế nào?
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Đọc văn bản Bàn về đọc sách (trích)
2. Tìm hiểu văn bản
a) Văn bản Bàn về đọc sách thuộc kiểu văn bản nào? Đặc điểm của kiểu văn bản đó là gì?
b) Hãy chỉ ra hệ thống luận điểm chính của văn bản theo bảng sau:
Luận điểm | Lí lẽ, dẫn chứng | Nhận xét về cách trình bày của tác giả |
… | … | … |
c) Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, em thấy sách có tầm quan trọng như thế nào? Việc đọc sách có ý nghĩa gì?
d) Văn bản Bàn về đọc sách cho ta những lời khuyên bổ ích nào về việc lựa chọn sách và phương pháp đọc sách?
3. Tìm hiểu về khởi ngữ
a) Phân biệt các từ ngữ in đậm với chủ ngữ trong những câu sau về vị trí trong câu và quan hệ với vị ngữ.
(1) Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
(2) Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng)
(3) Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp […]
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
b) Trước các từ ngữ in đậm ở các câu trên, có (hoặc có thể thêm) những quan hệ từ nào?
c) Khởi ngữ thường đứng ở vị trí nào trong câu? Trước khởi ngữ thường có thêm những quan hệ từ nào?
4. Tìm hiểu về phép phân tích và tổng hợp
a) Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.
(2) Sau khi đã nêu một số biểu hiện của " những quy tắc ngầm" về trang phục, bài viết đã dùng phép lập luận gì để " chốt" lại vấn đề? Phép lập luận này thường đặt ở vị trí nào trong bài văn?
b) Điền từ ngữ thích hợp và chỗ trống trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh khái niệm về phép lập luận phân tích và tổng hợp.
(1) Phân tích là phép lập luận trình bày (…) của một vấn đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng.
(2) Tổng hợp là phép lập luận (…) từ những điều đã phân tích.
C. Hoạt động luyện tập
1. Luyện tập đọc hiểu văn bản Bàn về đọc sách
Phát biểu điều mà em thấm thía nhất sau khi học bài Bàn về đọc sách.
2. Luyện tập về khởi ngữ
a) Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây:
b) ) Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì):
3. Luyện tập về phép phân tích và tổng hợp
a) Đọc các đoạn trích sau và cho biết tác giả đã vận dụng phép lập luận nào và vận dụng như thế nào.
b) Hiện nay có một số học sinh học qua loa, đối phó, không học thật sự. Em hãy phân tích bản chất của lối học đối phó để nêu lên những tác hại của nó.
c) Dựa vào văn bản Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm, em hãy phân tích các lí do khiến mọi người cần đọc sách.
D. Hoạt động vận dụng
Vận dụng những hiểu biết về phép lập luận phân tích và tổng hợp để viết đoạn văn (khoảng 10 – 12 câu) làm sáng tỏ luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”. Trong đoạn văn có ít nhất một câu có thành phần khởi ngữ.
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Tìm đọc thêm những bài viết về tác dụng của việc đọc sách đối với cuộc sống của con người.