3. Luyện tập về phép phân tích và tổng hợpa) Đọc các đoạn trích sau và cho biết tác giả đã vận dụng...
Câu hỏi:
3. Luyện tập về phép phân tích và tổng hợp
a) Đọc các đoạn trích sau và cho biết tác giả đã vận dụng phép lập luận nào và vận dụng như thế nào.
1. Trong các đoạn văn dưới đây, những phép lập luận nào đã được sử dụng?
(1) Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài […] không thể tóm tắt thơ được, mà phải đọc lại. Cái thú vị của bài “Thu điếu” ở các điệu xanh: xanh ao, xanh bờ, xanh sóng, xanh tre, xanh trời, xanh bèo, có một màu vàng đâm ngang của chiếc lá thu rơi; ở những cử động: chiếc thuyền con lâu lâu mới nhích, sóng gợn tí, lá đưa vèo, tầng mây lơ lửng, ngõ trúc quanh, chiếc cần buông, con cá động; ở các vần thơ: không phải chỉ giỏi vì là những tử vận hiểm hóc, mà chính hay vì kết hợp với từ, với nghĩa chữ, đến một cách thoải mái đúng chỗ, do một nhà nghệ sĩ cao tay; cả bài thơ không non ép một chữ nào, nhất là hai câu 3, 4:
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
đối với:
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo.
thật tài tình; nhà thơ đã tìm được cái tốc độ bay của lá: vèo, để tương xứng với cái mức độ gợn của sóng: tí.
(Toàn tập Xuân Diệu, tập 6)
(2) Mấu chốt của thành đạt là ở đâu? Có người nói thành đạt là do gặp thời, có người lại cho là do hoàn cảnh bức bách, có người cho là do có điều kiện học tập, có người lại cho là do có tài năng trời cho. Các ý kiến đó mỗi ý chỉ nói đến một nguyên nhân, mà lại đều là nguyên nhân khách quan, họ quên mất nguyên nhân chủ quan của con người.
Thật vậy. Gặp thời tức là gặp may, có cơ hội, nhưng nếu chủ quan không chuẩn bị thì cơ hội cũng sẽ qua đi. Hoàn cảnh bức bách tức là hoàn cảnh khó khăn buộc phải khắc phục. Nhưng gặp hoàn cảnh ấy có người bi quan, thất vọng, chán nản, thối chí; có người lại gồng mình vượt qua. Điều kiện học tập cũng vậy, có người được cha mẹ tạo cho mọi điều kiện thuận lợi, nhưng lại mải chơi, ăn diện, kết quả học tập rất bình thường. Nói tới tài năng thì ai cũng có chút tài, nhưng đó chỉ mới là một khả năng tiềm tàng, nếu không tìm cách phát huy thì nó cũng bị thui chột. Rút cuộc mấu chốt của thạnh đạt là ở bản thân chủ quan mỗi người, ở tinh thần kiên trì phấn đấu, học tập không mệt mỏi, lại phải trau dồi đạo đức cho tốt đẹp. Không nên quên rằng, thành đạt tức là làm được một cái gì có ích cho mọi người, cho xã hội, được xã hội thừa nhận.
(Nguyên Hương, Trò chuyện với bạn trẻ)
Câu trả lời:
Người trả lời: GV. Đỗ Văn Linh
Cách giải quyết câu hỏi trên có thể bao gồm việc phân tích các đoạn trích văn và xác định loại phép lập luận mà tác giả đã sử dụng. Sau đó, trình bày cụ thể về cách mà tác giả đã áp dụng loại phép lập luận đó trong từng đoạn văn.Câu trả lời đầy đủ và chi tiết hơn có thể như sau:Trong đoạn trích (1), tác giả đã sử dụng phép lập luận phân tích. Cách vận dụng: Tác giả Xuân Diệu đã đưa ra một luận điểm là lời đánh giá về giá trị của một bài thơ “Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác…không thể tóm tắt thơ được mà phải đọc lại”. Sau đó nhà thơ triển khai những lập luận của mình để chứng tỏ cái hay của bài Thu điếu trên các phương diện: “các điệu xanh” – “những cử động” – “vần thơ”. Mỗi điều hay khi phân tích đều được minh họa bằng các dẫn chứng cụ thể.Trong đoạn trích (2), tác giả sử dụng phép lập luận phân tích, có đan xen kết hợp với tổng hợp. Tác giả đã sử dụng phép lập luận phân tích để trình bày các nguyên nhân khách quan của thành đạt, phân tích các nguyên nhân ấy rồi đều hướng tới bác bỏ những yếu tố khách quan. Câu “Rút cuộc…” là biểu hiện của phép lập luận tổng hợp.
Câu hỏi liên quan:
- A. Hoạt động khởi động1.Em hãy nêu tên và tóm tắt nội dung cuốn sách mà em thích nhất.
- 2.Với em, sách có tác dụng như thế nào?
- B. Hoạt động hình thành kiến thức1. Đọc văn bản Bàn về đọc sách (trích)2. Tìm hiểu văn...
- b)Hãy chỉ ra hệ thống luận điểm chính của văn bản theo bảng sau:Luận điểmLí lẽ, dẫn chứngNhận...
- c)Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, em thấy sách có tầm quan trọng như thế nào? Việc đọc sách...
- d)Văn bản Bàn về đọc sách cho ta những lời khuyên bổ ích nào về việc lựa chọn sách và phương...
- 3. Tìm hiểu về khởi ngữa)Phân biệt các từ ngữ in đậm với chủ ngữ trong những câu sau về vị...
- b)Trước các từ ngữ in đậm ở các câu trên, có (hoặc có thể thêm) những quan hệ từ nào?
- c)Khởi ngữ thường đứng ở vị trí nào trong câu? Trước khởi ngữ thường có thêm những quan hệ từ...
- 4. Tìm hiểu về phép phân tích và tổng hợpa) Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.TRANG PHỤC ...
- (2) Sau khi đã nêu một số biểu hiện của " những quy tắc ngầm" về trang phục, bài viết đã dùng phép...
- b)Điền từ ngữ thích hợp và chỗ trống trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh khái niệm về phép lập luận...
- C. Hoạt động luyện tập1. Luyện tập đọc hiểu văn bản Bàn về đọc sáchPhát biểu điều mà em thấm...
- 2. Luyện tập về khởi ngữa) Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây:(1)Ông cứ đứng vờ...
- b)) Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in đậm thành khởi ngữ (có thể...
- b)Hiện nay có một số học sinh học qua loa, đối phó, không học thật sự. Em hãy phân tích bản...
- c)Dựa vào văn bản Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm, em hãy phân tích các lí do khiến mọi...
- D. Hoạt động vận dụngVận dụng những hiểu biết về phép lập luận phân tích và tổng hợp để viết đoạn...
Tóm lại, tác giả trong cả hai đoạn văn đã sử dụng phép lập luận bằng so sánh và phép lập luận nhân quả để giải thích và rõ ràng hóa ý kiến của mình về sự hấp dẫn của thơ và nguyên nhân của sự thành đạt.
Trong đoạn văn (2), tác giả đã sử dụng phép lập luận nhân quả để phân tích nguyên nhân của sự thành đạt. Tác giả đã so sánh và đối chiếu nhiều ý kiến khác nhau về nguyên nhân thành đạt, rồi kết luận rằng mấu chốt nằm ở khả năng chủ quan và tinh thần kiên trì phấn đấu của mỗi người.
Trong đoạn văn (1), tác giả đã vận dụng phép lập luận so sánh để giải thích sự hấp dẫn của bài thơ 'Thu điếu'. Thông qua việc so sánh các yếu tố như màu sắc, cử động và vần thơ, tác giả đã trình bày cách thức tạo ra hiệu ứng thơ một cách chi tiết.