Giải bài tập Chuyên đề học tập sinh học lớp 10 chân trời sáng tạo bài 4 Tế bào gốc và công nghệ tế bào gốc

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Nhồi máu cơ tim là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở người. Nhiều năm trở lại đây, các nhà khoa học nhận thấy rằng những tế bào gốc từ tủy xương có khả năng tái tạo thành các tế bào cơ tim và hàn gắn các mô tim bị tổn thương. Điều này đã mở ra triển vọng chữa trị hiệu quả các bệnh về tim mạch và nhiều bệnh khác ở người. Vậy tế bào gốc là gì? Việc sử dụng tế bào gốc đã giúp y học có những bước tiến như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TẾ BÀO GỐC LÀ GÌ?

1. Đại cương về tế bào gốc

Câu hỏi 1. Nhờ đâu mà một số động vật như tôm, cua, thằn lằn có thể tái sinh các phần cơ thể bị mất?

Câu hỏi 2. Người ta có thể chứng minh các đặc tính của tế bào gốc trong điều kiện in vitro không? Giải thích.

2. Nguồn gốc

Câu hỏi 3. Tế bào gốc có thể được thu nhận từ những nguồn nào? Nguồn nào dễ tiến hành thu nhận hơn?

3. Phân loại

Câu hỏi 4. Tế bào gốc được phân loại gọi tên dựa trên những tiêu chí nào?

Câu hỏi 5. Dựa vào Bảng 4.1 để trả lời các câu hỏi sau:

a) Loại tế bào gốc nào có tiềm năng biệt hóa lớn nhất?

b) Loại tế bào gốc nào được tạo ra bởi các đột biến từ các tế bào gốc bình thường?

c) Tế bào thần kinh và tế bào cơ trưởng thành thuộc loại tế bào gốc nào? Tại sao?

Câu hỏi luyện tập: Tại sao chỉ phần lớn các loại tế bào gốc được dùng trong điều trị bệnh mà không phải tất cả các loại?

II. MỘT SỐ THÀNH TỰU TRONG SỬ DỤNG TẾ BÀO GỐC

1. Trong y học

a. Cấy ghép tế bào gốc phôi

Câu hỏi 6. Hãy trình bày những thuận lợi và hạn chế khi sử dụng tế bào ES trong việc chữa trị các bệnh ở người.

Câu hỏi 7. Quan sát hình 4.2, hãy cho biết có những xu hướng nào trong việc sử dụng tế bào ES để chữa trị các bệnh ở người.

b. Cấy ghép tế bào gốc trưởng thành

Câu hỏi 8. Việc sử dụng tế bào ES và tế bào gốc trưởng thành có gì giống và khác nhau?

Câu hỏi luyện tập: Hãy thiết kế sơ đồ quy trình ứng dụng tế bào gốc chữa bệnh tiểu đường type I bằng kĩ thuật tạo tế bào gốc chuyển nhân.

Câu hỏi 9. Phân tích những ưu điểm của chiến lực sử dụng tế bào gốc trong liệu pháp gene.

2. Tế bào gốc và ung thư

Câu hỏi 10. Tại sao việc chữa trị các bệnh ung thư lại gặp rất nhiều khó khăn?

Câu hỏi 11. Đã có những phương pháp ứng dụng tế bào gốc nào được đưa ra nhằm chữa trị các bệnh ung thư ở người?

Câu hỏi 12. Việc sử dụng CSC trong chữa bệnh ung thư có ưu điểm gì hơn so với các phương pháp trước đây?

III. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG TẾ BAPF GỐC

1. Tầm quan trọng của việc sử dụng tế bào gốc

Câu hỏi 13. Hiện nay, có những hướng nghiên cứu nào trong việc ứng dụng tế bào gốc?

Câu hỏi 14. Trình bày quan điểm của em về tầm quan trọng của việc sử dụng tế bào gốc hiện nay.

Câu hỏi luyện tập: Tại sao việc ứng dụng tế bào gốc được xem là một bước tiến trong y học?

2. Những trở ngại của việc ứng dụng tế bào gốc

Câu hỏi 15. Việc nghiên cứu và ứng dụng tế bào đang gặp phải những trở ngại nào?

VẬN DỤNG

Câu hỏi vận dụng: Hãy đề xuất một ý tưởng ứng dụng, thiết kế được quy trình ứng dụng tế bào gốc, đánh giá tính hiệu quả và sự ảnh hưởng của ý tưởng đó đối với đời sống con người.

Bài tập 1. Một bệnh nhân bị tổn thương dẫn đến gan khó khôi phục hồi chức năng, do đó, bệnh nhân này cần được cấy ghép gan. Có hai phương án sau được đưa ra:

• Phương án 1: Ghép gan từ nguồn có sẵn.
• Phương án 2: Lấy tế bào soma của bệnh nhân đem nuôi cấy, cho chuyển biệt hóa thành các tế bào gan và tạo nên cơ quan mới. Sau đó, tiến hành cấy ghép gan cho bệnh nhân. 

Phương án nào sẽ tốt hơn cho bệnh nhân? Giải thích.

Bài tập 2. Theo em, quan điểm “Việc sử dụng các tế bào ung thư như là một loại vaccine ung thư” là đúng hay sai? Trong tương lai, con người có thể chiến thắng trong cuộc chiến với bệnh ung thư không? Tại sao?