Bài soạn Xúy Vân giả dại
Phân tích chi tiết về sách Bài soạn Xúy Vân giả dại
Sách "Kết nối tri thức ngữ văn lớp 10 tập 1" đưa ra bài soạn về vở kịch Xúy Vân giả dại, một tác phẩm văn học nổi tiếng. Trong bài soạn, sách cung cấp đáp án chuẩn và hướng dẫn giải chi tiết cho từng câu hỏi có trong chương trình học của sách giáo khoa, giúp học sinh nắm vững kiến thức bài học.
Bài soạn đề cập đến hình ảnh của nhân vật Xuý Vân, một người phụ nữ hối hận và đau khổ sau khi trở thành kẻ phụ tình, bạc tình để chạy theo một người khác. Diễn viên khi thể hiện lời thoại của nhân vật cần phải biểu cảm đau khổ, hối hận trên gương mặt và qua các động tác như tự trách bản thân, vật vã...
Hình ảnh vợ chồng quấn quýt trong vở kịch có ý nghĩa thể hiện mong muốn về một gia đình hạnh phúc của Xuý Vân, đồng thời cũng nhấn mạnh thêm sự hối hận và đau khổ của nhân vật. Xuý Vân nhận ra hoàn cảnh và sai lầm của bản thân, cảm thấy cô đơn, hối hận về quyết định sai lầm mình đã gây ra.
Bài soạn cũng chú trọng vào cách nhân vật chèo xưng danh, tự giới thiệu trước khán giả và sự liên hệ bất thường của người điên hoặc giả điên. Sử dụng ngôn ngữ phù hợp, nhân vật thể hiện sự "điên" thông qua những lời nói vô lý, sai sự thật, cho thấy nhân vật đã mất ý thức và không phân biệt được thực tế.
Qua bài soạn này, học sinh được khuyến khích phân tích sâu hơn về nhân vật, tâm lý và hành vi của họ trong vở kịch Xúy Vân giả dại, từ đó hiểu rõ hơn về tác phẩm và nâng cao kiến thức văn học của mình.
Bài tập và hướng dẫn giải
TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1: Nêu nguyên nhân dẫn đến hành động giả dại của Xúy Vân.
Câu 2: Trong lớp chèo Xúy Vân giả dại, đoạn lời thoại nào thể hiện rõ nhất “ngôn ngữ điên” của nhân vật? Vì sao bạn xác định như vậy?
Câu 3: Hãy chọn phân tích một đoạn lời thoại để làm rõ những mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân.
Câu 4: Đoạn lời thoại được thể hiện theo điệu “con gà rừng” cho biết những điều gì về cảnh ngộ đời sống cũng như niềm mong ước của Xúy Vân?
Câu 5: Qua đoạn xưng danh của Xúy Vân, có thể nhận ra được những đặc điểm gì của sân khấu chèo (cách xưng danh, sự tương tác giữa người xem và người diễn…)?
Câu 6: Nêu một số đặc điểm của ngôn ngữ chèo mà bạn nhận biết được qua đoạn trích (thể thơ quen dùng; chất liệu ca dao, dân ca;…)
Câu 7: Qua lớp chèo này, bạn hiểu thêm được những điều gì về đời sống văn hóa làng xã Việt Nam thuở xưa?
Câu 8: Xúy Vân giả dại để che giấu điều gì? Thử biện hộ cho hành động này của Xúy Vân?
Câu 9: Với văn bản lớp chèo Xúy Vân giả dại, ta chỉ cần khoảng 3 phút để đọc xong, nhưng để diễn trên sân khấu, cần tới gần 15 phút. Từ thực tế này, có thể rút ra được nhận xét gì về nghệ thuật chèo? (Gợi ý: chức năng của tích trò; tầm quan trọng của diễn xuất gồm hát, múa và các hình thức biểu cảm khác;…)
KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về nỗi niềm của nhân vật Xúy Vân được thể hiện qua lớp chèo Xúy Vân giả dại.
PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG
Câu 1. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Xúy Vân giả dại?
Câu 2. Nội dung chính của văn bản Xúy Vân giả dại?
Câu hỏi 3: Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm, bố cục bài Xúy Vân giả dại
Câu hỏi 4. Phân tích tác phẩm Xúy Vân giả dại
Câu hỏi 5. Nhận xét khái quát về tính cách của nhân vật Xuý Vân được thể hiện qua lớp chèo Xuý Vân giả dại.
Câu hỏi 6. Liệt kê những từ, cụm từ chỉ trạng thái nội tâm của Xuý Vân được bộc lộ qua lời thoại. Trên cơ sở đó, hãy phân tích nguyên nhân sâu xa thúc đẩy Xuý Vân bày ra cảnh giả dại của mình.
Câu hỏi 7. Nêu những đoạn lời thoại có hình thức của thể thơ lục bát. So với cấu trúc lục bát “khuôn mẫu” thể lục bát xuất hiện ở đây có điểm gì khác biệt? Bạn đánh giá thế nào về tác dụng của điểm khác biệt đó trong việc thể hiện tâm trạng nhân vật và miêu tả tìn
Câu hỏi 8. Phân tích hiện tượng chuyển nghĩa của từ “đò” trong hai dòng thơ sau: "Càng chờ càng đợi, càng trưa chuyến đò."
Câu hỏi 9. Đọc lại đoạn văn bản sau và trả lời các câu hỏi: "Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyện. Để anh đi gặt, để nàng mang cơm. Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyện." (Xuý Vân giả dại, trích Kim Nham, Ngữ văn lớp 10, tập một, tr. 129)
a. Xác định dòng tâm trạng của nhân vật được thể hiện trong lời thoại. Dòng tâm trạng này có thuần nhất không? Dựa vào đâu để nhận xét như vậy?
b. Phân tích ý nghĩa ẩn dụ của câu:“Con gà rừng ăn lẫn với công”.
c. Phân tích khả năng gợi tả, gợi cảm của câu “Bông bông dắt, bông bông díu” được nhắc đến hai lần trong lời thoại.
d. Vì sao đoạn lời thoại này trong lớp chèo Xuý Vân giả dại được nhìn nhận như một điệu hát chèo có thể đưa ra trình diễn độc lập?