Giải bài tập 25 Một số bệnh do virus và các thành tựu nghiên cứu ứng dụng virus
Phân tích cơ chế gây bệnh và đột biến của virus
Cơ chế gây bệnh của virus rất đa dạng và phức tạp. Virus có thể gây bệnh thông qua cơ chế nhân lên kiểu sinh tan, khiến các tế bào cơ thể bị phá huỷ hoặc thông qua việc sản sinh ra các độc tố. Ngoài ra, virus cũng có thể nhân lên theo kiểu tiềm tàn, tạo ra đột biến gene trong tế bào chủ, kích hoạt gene gây ung thư hoặc biến đổi chủng virus thành chủng mới gây bệnh.
Loại virus có vật chất di truyền là DNA hay RNA sẽ dễ phát sinh các đột biến mới. Khi virus sao chép vật chất di truyền để tạo ra virus mới, các enzyme nhân bản RNA hoặc DNA thường sao chép không chính xác, tạo ra nhiều đột biến. Do đó, virus DNA và RNA đều có khả năng phát sinh các chủng mới. Ngoài ra, khi các loại virus khác nhau cùng tồn tại trong một tế bào, vật chất di truyền của chúng có thể kết hợp tạo ra virus mới có khả năng chuyển từ vật chủ này sang vật chủ khác hoặc thay đổi độc lực của virus.
Bài tập và hướng dẫn giải
DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Tại sao HIV chỉ xâm nhập vào được một số loại tế bào miễn dịch ở người?
2. Hiện nay, người ta đã sản xuất ra các loại thuốc là những chất ức chế các enzyme và protein của HIV. Quan sát hình 25.3, hãy cho biết các loại thuốc này có thể ức chế những giai đoạn nào trong quá trình nhân lên của HIV.
3. HIV có thể lây truyền từ người này sang người khác bằng những con đường nào?
DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Quan sát hình 25.2 và hình 25.4, cho biết điểm giống và khác nhau giữa virus cúm và HIV.
2. Một số virus cúm bị đột biến không còn khả năng tiếp cận tế bào đường hô hấp của người. Hãy cho biết bộ phận nào của virus đột biến này bị hỏng.
3. Dựa vào hình 25.3, hãy vẽ sơ đồ mô tả quá trình nhân lên của virus cúm trong tế bào người (lưu ý virus cúm không tích hợp vào hệ gene của tế bào người như HIV).
DÙNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Virus gây bệnh ở các loài thực vật có thể truyền từ cây này sang cây khác và từ tế bào này sang tế bào khác bằng những cách nào?
2. Các cây trên đường phố hoặc trong công viên cũng như những cây trồng lâu năm thường hay được quét vôi ở gốc (khoảng một trét từ mặt đất lên). Việc quét vôi như vậy nhằm mục đích trang trí hay mục đích gì khác? Giải thích.
DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Việc sử dụng virus làm thuốc trừ sâu có ưu việt gì hơn so với việc dùng thuốc trừ sâu hoá học?
2. Tại sao việc tạo ra vaccine chống lại một số virus gây bệnh thường gặp rất nhiều khó khăn?
3. Ở người cần tiêm chủng vaccine phòng chống bệnh cúm mùa mỗi năm trong khi chỉ cần tiêm vaccine phòng bệnh quai bị hoặc một số bệnh khác chỉ một lần trong đời. Tại sao?
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
1. Dưới góc độ phòng bệnh, tại sao nên tránh tiếp xúc với các động vật hoang dã?
2. Tại sao khi điều trị AIDS, các bác sĩ thường cho bệnh nhân sử dụng cùng lúc nhiều loại thuốc khác nhau?
3. Có thể sử dụng các loại thuốc kháng sinh để chữa trị bệnh cúm hay không? Giải thích.
4. Các nhà khoa học cho biết họ đã phân lập được virus khảm thuốc lá từ tất cả các loại thuốc lá thương phẩm. Hãy cho biết những người hút thuốc lá có nguy cơ bị nhiễm virus này không. Giải thích.
5. Em đã được tiêm vaccine phòng những bệnh virus nào?