Bài hát của Xúy Vân trong vở chèo Kim Nham mang đầy những điều ngược đời và phi thực tế. Trong bài hát, cô kể về những điều không thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày như ai khéo vỗ chiếc trống cơm để nở hoa, các cô gái lội sông mà không té, chuột đậu cành rào, muỗi ấp cánh rơi, ông Bụt bẻ cổ con nai, con quạ hiếm khi ngồi trên cây, và nhiều tình huống khác nhau như thế. Những hình ảnh này thể hiện sự bối rối, bất mãn và thậm chí là sự ngẩng trân với cuộc đời phi thực tế, khó khăn mà Xúy Vân phải đối mặt.Điều này góp phần tạo nên tâm trạng uất ức, tủi phận và cô đơn của Xúy Vân khi phải đối diện với các khó khăn, bất công và không thể lý giải trong cuộc sống. Bằng cách biểu hiện những tình huống không thể xảy ra trong thực tế, Xúy Vân thể hiện sự lạc lõng và bế tắc trong cuộc sống của mình, nhưng cũng đồng thời tỏ ra bất mãn và phản ánh sự không công bằng và phức tạp của thế giới xung quanh.
Bài tập và hướng dẫn giải
TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1: Tác giả dân gian đã sử dụng các lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu nào để kể lại sự việc "Xúy Vân giả dại"?
Trả lời: Để trả lời câu hỏi trên, bạn có thể làm như sau:1. Lối nói: Tác giả dân gian đã sử dụng lối nói như... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu 2: Chỉ ra những lời nói, câu hát, chỉ dẫn sân khấu chủ yếu thể hiện:
a. Sự "nhập vai" là người bị điên dại của Xúy Vân.
b. Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng.
c. Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng.
Trả lời: Để trả lời câu hỏi trên, ta cần phân tích các đoạn lời thoại, câu hát và chỉ dẫn sân khấu để xác... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu 3: Tâm trạng của Xúy Vân được thể hiện như thế nào qua tiếng gọi chờ đò, trong lời hát điệu con gà rừng, trong lời than, lời hát ngược?
Trả lời: Cách làm:1. Đầu tiên, đọc kỹ đoạn văn liên quan để hiểu rõ tâm trạng của Xúy Vân thông qua tiếng gọi... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu 4: Phân tích tác dụng của một yếu tố nghệ thuật trong văn bản mà em thấy thể hiện rõ đặc trưng của sân khấu chèo.
Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ đoạn văn bản liên quan đến sân khấu chèo và tìm hiểu về đặc trưng của nghệ thuật... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu 5: Theo em, nhân vật Xúy Vân đáng thương hay đáng trách? Vì sao?
Trả lời: Cách làm:Bước 1: Đọc kỹ câu hỏi và định rõ ý của câu hỏi.Bước 2: Phân tích nhân vật Xúy Vân qua các... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu 6: Nếu nhân vật Xúy Vân trong vở chèo Kim Nham sống ở thời hiện đại, theo em, nàng có thể chọn cách giải thoát bi kịch của bản thân như thế nào?
Trả lời: Cách làm:1. Trước hết, bạn cần phân tích và hiểu rõ về tình huống và nhân vật của Xúy Vân trong vở... Xem hướng dẫn giải chi tiết
PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG
Câu 1. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)?
Trả lời: Cách làm:Bước 1: Đọc kỹ trích đoạn "Xúy Vân giả dại" trong chèo Kim Nham để hiểu rõ về nội dung và... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu 2. Nội dung chính của văn bản Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)?
Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ đoạn văn bản "Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)" để hiểu nội dung chính của... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 3: Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm, bố cục bài Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)
Trả lời: Cách làm:1. Tìm hiểu về tác giả, bao gồm thông tin về tác giả dân gian và văn học2. Nghiên cứu về... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 4. Phân tích tác phẩm Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)
Trả lời: Cách làm:1. Đọc kỹ câu hỏi và tìm hiểu về vở chèo Kim Nham và phân tích tác phẩm Xúy Vân giả dại.2.... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 5. Nhận xét khái quát về tính cách của nhân vật Xuý Vân được thể hiện qua lớp chèo Xuý Vân giả dại.
Trả lời: Cách làm:Bước 1: Đọc kỹ đoạn trích về lớp chèo Xuý Vân giả dại trong tác phẩm.Bước 2: Phân tích tính... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 6. Liệt kê những từ, cụm từ chỉ trạng thái nội tâm của Xuý Vân được bộc lộ qua lời thoại. Trên cơ sở đó, hãy phân tích nguyên nhân sâu xa thúc đẩy Xuý Vân bày ra cảnh giả dại của mình.
Trả lời: Để trả lời câu hỏi trên, bạn có thể thực hiện các bước sau:Bước 1: Đọc kỹ đoạn văn nêu lên trong câu... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 7. Nêu những đoạn lời thoại có hình thức của thể thơ lục bát. So với cấu trúc lục bát “khuôn mẫu” thể lục bát xuất hiện ở đây có điểm gì khác biệt? Bạn đánh giá thế nào về tác dụng của điểm khác biệt đó trong việc thể hiện tâm trạng nhân vật và miêu tả tìn
Trả lời: Để làm câu hỏi trên, bạn cần thực hiện các bước sau:1. Đọc kỹ đoạn văn và xác định những đoạn lời... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 8. Phân tích hiện tượng chuyển nghĩa của từ “đò” trong hai dòng thơ sau: "Càng chờ càng đợi, càng trưa chuyến đò."
Trả lời: Cách làm:1. Xác định từ cần phân tích chuyển nghĩa là "đò".2. Tìm hiểu về nguyên nghĩa và nghĩa bóng... Xem hướng dẫn giải chi tiết
Câu hỏi 9. Đọc lại đoạn văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
"Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyện.
Để anh đi gặt, để nàng mang cơm.
Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyện."
(Xuý Vân giả dại, trích Kim Nham, Ngữ văn lớp 10, tập một, tr. 129)
a. Xác định dòng tâm trạng của nhân vật được thể hiện trong lời thoại. Dòng tâm trạng này có thuần nhất không? Dựa vào đâu để nhận xét như vậy?
b. Phân tích ý nghĩa ẩn dụ của câu:“Con gà rừng ăn lẫn với công”.
c. Phân tích khả năng gợi tả, gợi cảm của câu “Bông bông dắt, bông bông díu” được nhắc đến hai lần trong lời thoại.
d. Vì sao đoạn lời thoại này trong lớp chèo Xuý Vân giả dại được nhìn nhận như một điệu hát chèo có thể đưa ra trình diễn độc lập?
Trả lời: Câu trả lời chi tiết hơn cho câu hỏi trên:a. Dòng tâm trạng của nhân vật được thể hiện trong đoạn... Xem hướng dẫn giải chi tiết
