Soạn bài Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến)
Soạn bài Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến)
Trên trang sách Cánh diều ngữ văn lớp 10 tập 1, chúng ta được giới thiệu với bài thơ “Câu cá mùa thu” của Nguyễn Khuyến. Bài thơ tái hiện hình ảnh một ngư dân cô đơn đang câu cá vào buổi chiều mùa thu, với những sắc thái tĩnh lặng và biển động trong tâm hồn.
Bằng cách gieo vần và sử dụng từ láy, từ chỉ màu sắc và âm thanh, tác giả đã tạo nên cảm giác huyền bí và lãng mạn cho người đọc. Câu thơ "cá đớp động dưới chân bèo" hay "lá vàng trước gió khẽ đưa vèo" đã thể hiện rõ sự tĩnh lặng và yên bình của cảnh vật mùa thu.
Việc phân tích chi tiết từng câu thơ, từng sắc thái, từng biểu cảm trong bài thơ giúp học sinh hiểu sâu hơn về tác phẩm và tư duy văn chương của tác giả. Hi vọng rằng, qua việc đọc và phân tích bài thơ này, các em sẽ nắm vững kiến thức và hiểu rõ hơn về thế giới văn học của Nguyễn Khuyến.
Bài tập và hướng dẫn giải
TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1: Từ những thông tin mà em tìm hiểu được, hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của bài thơ Câu cá mùa thu. Xác định bố cục của bài thơ.
Câu 2: Chủ thể trữ tình đã quan sát cảnh vật từ những góc độ nào? Phân tích các hình ảnh và từ ngữ trong bài thơ để thấy được nét đặc trưng của mùa thu ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
Câu 3: Em có nhận xét gì về không gian được khắc họa trong bài thơ? Không gian ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống, tâm trạng của nhà nho ẩn dật như Nguyễn Khuyến?
Câu 4: Qua bài thơ Câu cá mùa thu, em hiểu gì về tình cảm, nỗi lòng của nhà thơ với thiên nhiên, đất nước?
Câu 5: Tìm đọc hai bài thơ Vịnh mùa thu và Uống rượu mùa thu của Nguyễn Khuyến, từ đó, chỉ ra một số nét chung của chùm thơ và nét riêng của mỗi bài.
Câu 6: Em hãy chuyển các câu thơ tả cảnh mùa thu trong bài thơ Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến thành một đoạn văn miêu tả (khoảng 8 - 10 dòng).
PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG
Câu 1. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến)?
Câu hỏi 2: Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm và bố cục bài Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến)
Câu hỏi 3. Phân tích tác phẩm Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến)
Câu hỏi 4. Cách gieo vần trong bài thơ “Câu cá mùa thu” có gì đặc biệt? Cách gieo vần ấy gợi cho ta cảm giác gì về cảnh thu và tình thu?
Câu hỏi 5. Em hãy phân tích điểm giống và khác nhau của mùa thu được miêu tả trong bài thơ "Thu điếu" (Nguyễn Khuyến) và "Thu hứng" (Đỗ Phủ). Em có ấn tượng với bài thơ nào hơn? Vì sao?