Giải bài tập 23 Nội dung cơ bản của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường
Giải bài 23: Nội dung cơ bản của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường
Bài giải bài 23 từ sách "Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 chân trời sáng tạo" cung cấp phần đáp án chuẩn và hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập liên quan đến nội dung của Hiến pháp năm 2013. Hi vọng rằng, những kiến thức và thông tin trong sách sẽ giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về nội dung của Hiến pháp và áp dụng vào thực tế.
Mở đầu
Trong phần này, em sẽ quan sát những tranh được hiển thị và trả lời câu hỏi về nội dung của Hiến pháp năm 2013. Những tranh này thể hiện các nội dung về Môi trường, Khoa học - công nghệ và Giáo dục trong Hiến pháp.
Khám phá
Thông tin đầu tiên trong bài cho thấy nền kinh tế độc lập, tự chủ cần phải có cơ cấu hợp lí và hiệu quả. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam bao gồm nhiều hình thức sở hữu và các thành phần kinh tế, như kinh tế nhà nước và kinh tế tư nhân, đều đóng vai trò quan trọng.
Câu hỏi 1 yêu cầu em định nghĩa về nền kinh tế độc lập, tự chủ và liệt kê các hình thức sở hữu và thành phần kinh tế trong nền kinh tế Việt Nam.
Để trả lời câu hỏi này, em cần hiểu rõ rằng nền kinh tế độc lập, tự chủ là nền kinh tế có cơ cấu hợp lí và hiệu quả, có khả năng thích ứng với biến động của tình hình quốc tế. Nền kinh tế Việt Nam bao gồm các hình thức sở hữu như kinh tế nhà nước và thành phần kinh tế như kinh tế tư nhân.
Bằng cách này, em sẽ hiểu sâu hơn về nội dung của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường.
Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 2. Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi.
THÔNG TIN 1.
1. Nhà nước, xã hội chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tỉnh hoa văn hoá nhân loại.
2. Nhà nước, xã hội phát triển văn học, nghệ thuật nhằm đáp ứng nhu cầu tỉnh thần đa dạng và lành mạnh của Nhân dân; phát triển các phương tiện thông tin đại chúng nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của Nhân dân, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
3. Nhà nước, xã hội tạo môi trường xây dựng gia đình Việt Nam ấm no, tiến bộ, hạnh phúc; xây dựng con người Việt Nam có sức khoẻ, văn hoá, giàu lòng yêu nước, có tỉnh thần đoàn kết, ý thức làm chủ, trách nhiệm công dân.
(Trích Điều 60 Hiến pháp năm 2013)
THÔNG TIN 2.
1. Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
2. Nhà nước ưu tiên đầu tư và thu hút các nguồn đầu tư khác cho giáo dục; chăm lo giáo dục mầm non; bảo đảm giáo dục tiểu học là bắt buộc, Nhà nước không thu học phí; từng bước phổ cập giáo dục trung học; phát triển giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; thực hiện chính sách học bổng, học phí hợp lí.
3. Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn; ưu tiên sử dụng, phát triển nhân tài; tạo điều kiện để người khuyết tật và người nghèo được học văn hoá và học nghề.
(Trích Điều 61 Hiến pháp năm 2013)
- Theo em, Nhà nước có nghĩa vụ gì trong phát triển văn hoá đất nước?
- Tại sao giáo dục được xem là “quốc sách hàng đầu” của Nhà nước ta?
- Các nội dung về văn hoá, giáo dục được quy định tại Hiến pháp có ý nghĩa gì đối với đời sống của người dân và đất nước?
Câu 3. Em hãy đọc các trường lợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1.
Trong cuộc thi sáng tạo Khoa học kĩ thuật dành cho thanh thiếu niên tỉnh C. Hai bạn M và N đã đạt giải nhất nhờ ý tưởng sáng tạo sản xuất khẩu trang than hoạt tính từ bã mía. Ban giám khảo đánh giá đây là ý tưởng thiết thực, có tính ứng dụng cao, góp phần bảo vệ môi trường. Một doanh nghiệp đã nhận bảo trợ tài chính cho hai bạn tiếp tục phát triển ý tưởng nghiên cứu.
Trường hợp 2.
Ngày 22 tháng 10 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 122/2003/NĐ-CP về việc thành lập Quỹ phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED). Quỹ có sứ mệnh Tạo dựng môi trường nghiên cứu thuận lợi, theo chuẩn mực quốc tế nhằm nâng cao năng lực khoa học và công nghệ quốc gia, bao gồm nâng cao chất lượng nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ trình độ cao. Cho đến nay Quỹ đã góp phần rất lớn vào sự phát triển khoa học, công nghệ của Việt Nam.
- Theo em, có nên khuyến khích ý tưởng của hai bạn M và N không? Tại sao?
- Theo em Quỹ phát triển Khoa học Công nghệ Quốc gia có ý nghĩa như thế nào với sự phát triển khoa học công nghệ của Việt Nam?
- Các nội dung về phát triển khoa học, công nghệ và môi trường được quy định tại Hiến pháp có ý nghĩa gì?
Câu 4. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1.
Nhân ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19 - 4), trường Trung học phổ thông A tổ chức cuộc thi Làn điệu dân tộc quê em với sự tham gia của toàn thể học sinh. Các em thích thú tham gia với rất nhiều tiết mục như: múa cồng chiêng của các dân tộc anh em khu vực Tây Nguyên; múa Răm Vông (múa vòng tròn) của người Khmer Nam bộ, hát quan họ,...
Trường hợp 2.
Anh H có ý định thành lập doanh nghiệp tư nhân kinh doanh máy rửa tay tự động. Khi anh đến Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh P để đăng kí thành lập doanh nghiệp thì được chị E (chuyên viên phòng Đăng kí doanh nghiệp) thông tin rằng: Hạn mức đăng kí kinh doanh máy rửa tay năm 2021 đã hết nên không thể duyệt hồ sơ của anh H.
- Em có nhận xét gì về việc làm của các bạn học sinh trường Trung học phổ thông A và hành vi của chị E?
Luyện tập
Câu 1. Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào sau đây? Vì sao?
a. Nhà nước ta coi việc phát triển giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ là nền tảng cho sự phát triển đất nước.
b. Trách nhiệm bảo vệ môi trường chỉ thuộc về các cơ quan chức năng.
c. Nhà nước khuyến khích nền kinh tế nhiều thành phần.
d. Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Câu 2. Em có nhận xét gì về hành vi của mỗi nhân vật trong các trường hợp sau đây?
a. S là một học sinh lớp 10. S đã tìm tòi và chế tạo thành công máy lọc nước mặn cầm tay để giúp người dân ở những vùng bị ngập mặn.
b. Chị B khuyến khích mọi người trong gia đình phân loại rác thải trước khi xử lí.
c. Ông D sau khi về hưu đã mở tiệm photocopy để sao chép sách, truyện, tranh ảnh bán cho học sinh.
d. Là Chủ tịch Hội du học sinh Việt Nam tại Pháp, D thường tổ chức các ngày hội văn hoá Việt Nam cho du học sinh.
Câu 3. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
A, B là đôi bạn thân vừa tốt nghiệp ngành Sư phạm Toán loại giỏi. Mặc dù được ưu tiên về dạy một trường chuyên trong tỉnh nhưng A từ chối và muốn đi đến nhữn trường ở vùng sâu, vùng xa để dạy học. Biết suy nghĩ của bạn, B khuyên:
- Sao cậu không về đạy ở trường chuyên, nơi đó mới xứng với thực lực của chúng ta, lương lại cao nữa? Sao phải tự làm khó bản thân đi về những vùng sâu, vùng xa?
A liền trả lời bạn:
- Chúng ta may mắn có điều kiện học tập trong một môi trường giáo dục thuận lợi. Cho nên, mình muốn đem con chữ đến các buôn làng để giúp họ thoát được cái nghèo và phát triển đất nước mai sau.
Câu hỏi:
Tình huống trên thể hiện nội dung gì của Hiến pháp năm 2013? Em có nhận xét gì về ý kiến của A và B?
Câu 4. Hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
Trong một cuộc thi hùng biện dành cho học sinh, N và H tranh luận về vai trò của văn hoá và khoa học - công nghệ. N cho rằng:
- Văn hoá, văn nghệ là quan trọng nhất, nó giúp chúng ta có cuộc sống thoải mái, vui vẻ hơn. Bên cạnh đó, văn hoá, văn nghệ còn giúp bảo tồn được những loại hình nghệ thuật truyền thống của nước nhà trước sự du nhập của văn hoá phương Tây.
Tuy nhiên, H lại cho rằng:
- Hiện nay, khoa học - công nghệ mới là quan trọng, vì nó giúp đẩy lùi dịch bệnh làm cuộc sống của chúng ta dễ dàng hơn, hiện đại hơn. Hơn nữa, khoa học - công nghệ cũng sẽ đưa Việt Nam trở thành cường quốc công nghệ sánh vai với các nước khác trên thế giới.
Câu hỏi:
- Em có nhận xét gì về ý kiến của N và H?
- Theo em, văn hoá và khoa học - công nghệ có vai trò như thế nào trong đời sống? Vì sao chúng ta phải phát huy vai trò của 2 lĩnh vực trên?
Vận dụng
Câu 1. Em hãy thiết kế băng rôn tuyên truyền nội dung Hiến pháp năm 2013 về giáo dục.
Câu 2. Em hãy viết đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) về đề tài: "Môi trường hôm nay, cuộc sống ngày mai".